درد لگن و پا

چنانچه درد لگن و پا به صورت همزمان باشد، به ویژه اگر این درد به زیر زانو و انگشتان پا نیز انتشار پیدا کند، در اکثر مواقع می تواند به دلیل درد عصب سیاتیک باشد. درد سیاتیک ( Sciatica) دردی است که در طول مسیر عصب سیاتیک بیمار احساس درد می کند که این درد از پایین کمر شروع می شود و تا لگن و پاها انشار پیدا می کند.

اصولا درد سیاتیک فقط در سمت چپ یا فقط در سمت راست بدن احساس می شود. از دلایل شایع این درد وجود خارهای استخوانی، پارگی و بیرون زدگی دیسک، تنگی کانال نخاعی و … است. اغلب این موارد باعث ایجاد درد، التهاب، سوزن سوزن شدن یا مور مور شدن پا و کمی بی حسی در پای آسیب دیده می شود.

با اینکه درد سیاتیک گاها می تواند بسیار شدید و طاقت فرسا باشد، اما در اکثر مواقع بدون نیاز به جراحی و طی چندین هفته قابل درمان است. از نشانه های ابتلا به سیاتیک شدید می توان به؛ ایجاد اختلالات روده یا مثانه (بی اختیاری ادرار و و مدفوع)، ناتوانی جنسی، ضعف شدید پاها و عدم توانایی راه رفتن اشاره کرد، که در این موارد ممکن است عمل جراحی توسط پزشک معالج پیشنهاد شود.

البته لازم است در همین ابتدا این نکته را خاطر نشان کنیم که در صورت عدم درمان به موقع درد سیاتیک خفیف و متوسط این بیماری پیشرفت خواهد کرد و بیمار عوارض ناگوار درد سیاتیک که شامل ناتوانی های جنسی، بی اختیاری مدفوع و فلج شدن پاها را تجربه خواهد کرد، بنابراین در صورت تجربه درد همزمان لگن و پا هر چه سریعتر به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید تا از عوارض ناگوار این بیماری در امان باشید.

در ادامه این مقاله به صورت مفصل درباره دلایل درد لگن و پا، علائم این درد و روش های درمانی آن صحبت خواهیم کرد.

پزشکان مجموعه ما در صورت مواجهه با افرادی که به بیماری سیاتیک مبتلا هستند، سعی بر این دارند که این بیماری را بدون روش جراحی و با سایر روش های درمانی مبتلا کنند.

 

 

انواع درد لگن و پا (سیاتیک)

دو نوع درد سیاتیک ( Sciatica) وجود دارد که عبارتند از:

سیاتیک حاد (کوتاه‌مدت)

سیاتیک حاد اصولا به درمان تهاجمی نیار ندارد و پزشک در صورت صلاحدید  برای درمان سیاتیک حاد؛ مصرف مسکن ها، تمرینات ورزشی، استراحت کردن، استفاده از کمپرس سرد و گرم و … را توصیه می کند. درمان سیاتیک حاد بین 4 الی 8 هفته طول می کشد.

سیاتیک مزمن (طولانی‌مدت)

سیاتیک مزمن نیاز به درمان و فیزیوتراپی دارد که از جمله روش های درمان سیاتیک مزمن شامل: گرما درمانی، تمرینات ورزشی خاص و … است. در برخی موارد نادر نیز ممکن است جهت درمان سیاتیک مزمن، جراحی پیشنهاد شود. همچنین درد سیاتیک مزمن بیشتر از درد سیاتیک حاد طول خواهد کشید.

نکته: بهترین روش درمانی انواع سیاتیک (سیاتیک حاد و سیاتیک مزمن) انواع تزریقات دارویی اعم از تزریق اوزون و تزریق داروهای ضد التهاب در اطراف ریشه های عصبی و محل های ملتهب شده است که در کاهش درد ناشی از سیاتیک می تواند بسیار موثر باشد.

علائم سیاتیک

همان طور که قبلا هم گفتیم؛ درد سیاتیک اصولا یک سمت بدن را درگیر می کند و بیمار درد لگن و پا را در سمت چپ یا راست بدن احساس می کند.

از شایع ترین علائم و نشانه های سیاتیک عبارتند از:

• درد مداوم در یک سمت از بدن: درد لگن و پا، کم پیش می آید که این درد دو طرف بدن را درگیر کند.
• بیمار در هنگام دراز کشیدن یا راه رفتن احساس هیچ گونه دردی ندارد اما هنگام ایستادن یا نشستن، درد را احساس می کند.
• برخی از بیماران احساس تیر کشیدن، سوزن سوزن شدن، بی حسی و یا ضعف را در پایین ساق پا دارند.
• سفت شدگی و اسپاسم کنار ساق پا؛
• پارستزی انگشتان؛
• دردی که از کمر نشات گرفته و در طول مسیر عصب سیاتیک (پشت ران، ساق پا و تا انتهای پا) ادامه پیدا می کند.
• ضعف و بی حسی در هنگام حرکت پاها؛
• برخی بیماران کمردرد را نیز تجربه می کنند اما شدت آن به اندازه درد پا نیست.
• احساس درد و سایر علائم در انگشتان پا؛
• تیر کشیدن یا درد لگن شدید در یک سمت از بدن که راه رفتن و ایستادن را دشوار می کند.
• گاها علائم در طول یک حرکت ناگهانی مانند عطسه یا سرفه و هنگام تغییر وضعیت بدن شدت پیدا می کنند.

علت درد لگن و پا چیست؟

علت درد لگن و پا در افراد مختلف متقاوت است که در ادامه به چند مورد از شایعترین دلایل این درد اشاره خواهیم کرد:

• ضربه دیدن: هر ضربه که به ستوان فقرات وارد شود اعم از سقوط و یا تصادفات رانندگی ممکن است باعث درد سیاتیک شود.
• پاره شدن دیسک: در هنگام پاره شدن دیسک (فتق دیسک) ریشه های عصبی تحت فشار قرار می گیرند، که همین امر باعث احساس درد، بی حسی و ضعف در ناحیه ای که ریشه های عصبی قرار دارند می شود. فتق دیسک در قسمت پایینی کمر می تواند باعث درد لگن و پا و گاها بی حسی این ناحیه شود.
• سندرم پیریفورمیس: این سندرم نوعی بیماری است که در آن ماهیچه گلابی شکل (ماهیچه پیریفورمیس) که در باسن قرار گرفته است دچار اسپاسم عضلانی شود و همین امر باعث ایجاد درد در باسن می شود. از آنجا که این ماهیچه در نزدیکی عصب قرار دارد، در صورت تحریک می تواند باعث ایجاد درد، سوزن سوزن شدن و بی حسی در پاها نیز شود. (مانند درد سیاتیک)
• پوکی استخوان: در بیماری پوکی استخوان؛ تراکم استخوان کاهش پیدا می کند. و در نتیجه استحکام آنها کم شده (ضعیف تر می شوند) و در نتیجه امکان شکستگی استخوان ها بیشتر می شود.
• لغزش مهره ها: لغزش مهره ها (اسپوندیلولیستزیس) یکی از دلایل شایع کمردرد است.
• تنگی کانال نخاع: تنگ شدن کانال نخاعی می تواند در اثر عوامل مختلفی اعم از اسپوندیلولیستزیس( لغزش مهره ها)، اسپوندیلوسیس( آرتروز ستون فقرات)، فتق دیسک کمری و … اتفاق می افتد که در نهایت باعث درد سیاتیک شود.
• سندرم دم اسب: این بیماری یک بیماری نادر است اما بسیار جدی، چرا که بخش پایینی نخاع را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری نیاز به اقدامات پزشکی دارد چرا که در صورت سهل انگاری ممکن است باعث فلج شدن فرد شود.
• بیماری ساکروایلیاک: درد مفصل ران که به دلیل بیماری ساکروایلیاک است می تواند به کمر و باسن نیز منتقل شود و از آنجا به کشاله ران و گاها به بیضه ها انتقال پیدا کند. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند؛ پس از نشستن طولانی مدت، هنگام بلند شدن از رختخواب سفتی کمر را تجربه می کنند.

آزمایشات و بررسی های لازم برای تشخیص سیاتیک

معاینات فیزیکی

ابتدا پزشک در معاینات، قدرت عضلاتی را بررسی می کند. از جمله معاینات فیزیکی برای تشخیص سیاتیک عبارتند از:

• از رفلکس های مختلف عصبی استفاده می شود که با ضربه زدن به زانو، پاها و مچ پاها رفلکس های حرکتی بیمار چک می شود.
• حس بیمار در نواحی مختلف مثل زانو، مچ پا ها و … با سوزن چک می شود.
• از بیمار خواسته می شود  بر روی پنجه و یا پاشنه پای خود راه برود.
• از بیمار خواسته می شود در حالی که دراز کشیده است پاهایش را همزمان بلند کند.
•  از بیمار خواسته می شود در حالی که نشسته است از جایش بلند شود
• و…

در صورتی که فرد مبتلا به بیماری سیاتیک باشید در هنگام انجام این فعالیت ها احساس درد خواهد داشت.

تصویربرداری

بسیاری از افراد ممکن است دچار پارگی دیسک یا خارهای استخوانی باشند اما متوجه نشده باشند. این موارد توسط اشعه ایکس و سایر آزمایشات تصویربرداری مشخص می شود. آزمایشات تصویربرداری که پزشک ممکن است تجویز کند شامل: اشعه ایکس، ام آر آی ، سی تی اسکن و یا الکترومیوگرافی است که این موارد در صورتی که درد بیمار شدید باشد و یا علائم در طول چند هفته کاهش پیدا نکرده باشد، تجویز می شود.

تمامی این روش های تصویر برداری به خصوص MRI می تواند تصویر دقیقی از وضعیت بیماری فرد، بیرون زدگی دیسک و … برای انتخاب بهترین روش درمان در اختیار پزشک قرار دهد.

درمان درد لگن و پا (درمان سیاتیک)

در اکثر مواقع درد سیاتیک ( Sciatica) بدون نیاز به مداخلات تهاجمی و  زیر نظر پزشک متخصص (حداکثر تا 8 هفته) قابل درمان است. هر چیزی که باعث تحریک یا فشار بر روی اعصاب می شود، می تواند باعث درد لگن و پا شود.

شدت احساس درد در افراد مختلف متفاوت است و می تواند به صورت دردی خفیف، سوزنده، تیر کشیدن یا درد شدید بروز پیدا کند. همچنین در برخی افراد ممکن است این درد باعث ضعف و سوزن سوزن شدن پاها، احساس بی حسی در پاها و … شود. درد سیاتیک در هنگام عطسه، سرفه، بلند شدن، نشستن طولانی مدت، بلند کردن اجسام و فشار آوردن به ستون فقرات شدت پیدا کند.

درمان درد سیاتیک بسته به نوع و شدت آن متفاوت است، که شامل استفاده از کمپرس سرد و گرم، استفاده از مسکن های غیر نسخه ای، تمرینات ورزشی، داروهای تجویزی، فیزیوتراپی و جراحی است.

در صورتی که احساس درد لگن و پا را دارید می توانید با استفاده از کمپرس سرد و گرم، مسکن های غیرنسخه ای و تمرینات ورزشی برای کاهش درد اقدام کنید.

اما اگر دردتان در طول 6 الی 8 هفته کاهش پیدا نکرد نیاز است که به یک پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا ایشان بنابر صلاحدید و شدت بیماری شما جلسات فیزیوتراپی، تزریق داروهای ضد درد و ضد التهاب در ستون فقرات، استفاده از مسکن ها و در موارد نادر برای تصحیح مشکل ستوان فقرات جراحی را به شما پیشنهاد دهد.

توجه: حرکات ورزشی ساده و کششی می تواند در کاهش شدت علائم و درد شما کمک نماید.

درآخر

همان طور که در طول مقاله گفتیم درد لگن و پا اصولا به دلیل درد سیاتیک است که در اکثر مواقع این درد بدون درمان های تهاجمی بهبود پیدا می کند.

بنابراین در صورتی که درد پس از انجام درمان های خانگی و استفاه از مسکن های غیر نسخه ای در طی یک هفته بهبود پیدا نکرد نیاز است به یک پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا ایشان پس از بررسی های لازم؛ داروهای تجویزی، جلسات فیزیوتراپی، داروهای تزریقی و در موارد بسیار نادر جراحی را برای درمان تجویز کند.