فهرست مطالب
درد پشت زانو سیاتیک؛ تحت فشارقرارگیری عصب سیاتیک عبوری از کمر و پشت زانو
درد پشت زانو سیاتیک در اثر تحریک، التهاب یا فشردگی ریشه عصبی در پایین کمر ایجاد میشود. رایجترین علل آن فشردگی فتق یا لیز خوردن دیسک میباشد که سبب فشار روی عصب سیاتیک میگردد.
معمولا افراد مبتلا به سیاتیک در اثر گذشت زمان و استفاده از درمانهای خود مراقبتی، بهبود پیدا میکنند. اما درد سیاتیک تنها ناحیه کمر را درگیر نخواهد کرد و احتمال دارد سبب ایجاد درد پشت زانو شود. این درد ممکن است با گزگز، سوزن سوزن شدن و مور مور شدن همراه باشد.
آنچه در این مقاله می خوانید :
علت درد پشت زانو سیاتیک
عصب سیاتیک از پایین کمر شروع میشود و از پشت باسن و ران از هر دو طرف طی مسیر میکند و از پشت زانو به دو انشعاب اصلی تقسیم میشود که مسئول عصب دهی حسی و حرکتی به پشت ساق، پاشنه، کف پا، انگشت شست و فاصلهی بین انگشت اول و دوم پا میباشد. به همین دلیل دردهای پشت زانو ممکن است در اثر آسیب شاخههای سیاتیک ایجاد شده باشد.
سیاتیک یکی از مشکلات رایجی است که سبب درد پشت زانو و پا میگردد. درد سیاتیک در طول مسیر عصب سیاتیک در اثر تحریک یا فشردهسازی ریشههای عصب در ناحیه کمر یا فشردهسازی عصب از بافت نرم رخ میدهد.
این درد که در پایین پا و پشت زانو احساس میشود میتواند با فیزیوتراپی به صورت کشش، تقویت هسته مرکزی بدن و درمان دستی کاهش یابد. عصب سیاتیک معمولا با ایستادن یا نشستنهای طولانی مدت و راه رفتن بروز مییابد. انجام تمریناتی مانند خود کششی در کاهش سریع علائم موثر بوده و سبب میشود فرد بتواند بیشتر راه برود.
⦁ کشش همسترینگ دیستال
کششهای همسترینگ در ورزشکارانی که در رشتههایی مانند دو فعالیت دارند، رایج است. زمان راه رفتن و دویدن، عضلات همسترینگ حرکت بخش تحتانی پا را هنگام چرخش به جلو کنترل کرده و زمانی که این نیرو برای تقویت همسترینگ تقویت شود، سبب ایجاد پارگیهای کوچک میگردد.
از بهترین روشهای بهبودی فشار وارده به عضله همسترینگ، انجام تمرینات تقویتکننده است. این حالت سبب میشود کشیدگی عضله در زمان دویدن و دو سرعت قدرتمند شود.
با این حال، چنان چه فرد با احتیاط کشش را انجام دهد و تغییری در انعطاف پذیری ایجاد نشود و زمان کشش احساس تیزی در پشت زانوی خود داشته باشد، این احساس میتواند از علائم کشش عصبی باشد.
⦁ کشش پروکسیمال ساق پا
با توجه به این که عضلات ساق پا از مفصل زانو میگذرند، این عامل میتواند از دلایل شایع درد پشت زانو باشد. با استفاده از دو سرعت، دویدن و پریدن میتوان ساق پا را کشید زیرا ساق پا وظیفه هل دادن برای حرکت دادن بدن به جلو را ایفا میکند. فعالیتهای روزمره مانند بالا رفتن از پله یا پیادهروی در صورت وجود عضله ضعیف ساق پا سبب ایجاد کشش در ساق پا یا انعطافپذیری میگردد. جهت تسکین درد پشت زانو سیاتیک، انجام کشش، یخ، گرما و تقویت میتواند کمک کننده باشد.
⦁ پارگی منیسک
منیسک از دو بخش داخلی و خارجی در مفصل زانو تشکیل شده است. منیسک نوع خاصی از بافت است که در برابر نیروهای فشاری و برشی مقاومت میکند.
زمانی که نیروی زیادی هنگام تحمل وزن وجود داشته باشد، منیسک پاره خواهد شد. این امر با صدای تق، کلیک یا ضربه محکم و ناگهانی ظاهر شده و سبب تورم، کاهش دامنه حرکت و درد در زانو میگردد.
اصلیترین علائم سفتی و درد زانو زمان نشستن طولانی مدت و حرکت دردناک هنگام خم کردن زانو و بالا و پایین آمدن از پله میباشد.
با توجه به این که منیسک از جلوی زانو تا پشت زانو پیچیده میشود، ممکن است از علل شایع درد پشت زانو باشد. فیزیوتراپی که بر تقویت مفصل ران و درمان دستی برای بازگشت دامنه حرکت متمرکز است، در کاهش علائم پارگی مینیسک میتواند کمک کننده باشد.
⦁ کیست بیکر
در صورت وجود آسیب دیدگی یا درد مزمن زانو، ممکن است فرد کیست بیکر داشته باشد. کیست بیکر، کیسهای پر از مایع است که در اثر آسیب به مفصل زانو یا بافت نرم، در پشت زانو تشکیل میگردد.
تجمع مایعات در زانو سبب ایجاد کیستی می شود که فضای پشت زانو را اشغال و توانایی فرد را برای خم شدن زانو و ایستادن محدود خواهد کرد.
کیست بیکر با اقداماتی از جمله استفاده از یخ، نوار پیچ کردن و فیزیوتراپی درمان خواهد شد. در برخی موارد مایعات موجود در پشت زانو را به روش مکش میتوان تخلیه نمود.
⦁ آرتروز یا ورم مفاصل
درد پشت زانو سیاتیک میتواند از علائم آرتروز باشد. با وجود اشکال مختلف آرتروز، ورم مفاصل رایجترین نوع آن میباشد. این عارضه بیشتر از مردان، در زنان به خصوص بعد از میانسالی شایع است.
علت آن فرسایش غضروف مفصلی در مفصل سینوویال میباشد که استخوان ران و استخوان درشت نی با هم برخورد کرده و سبب ایجاد درد و التهاب میگردند.
آرتروز معمولا در اثر از ساییدگی و پارگی طبیعی در طی یک دوره زمانی ایجاد میشود. شیوههای مختلف مانند فیزیوتراپی، دارو یا تزریق و تمرینات علائم این عارضه را کاهش داده و در موارد شدید جراحی توصیه خواهد شد.
درمان درد پشت زانو سیاتیک
درمان درد پشت زانو سیاتیک با هدف کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی بیمار صورت میگیرد. روشهای درمانی مختلفی برای درمان سیاتیک استفاده میشود.
در ادامه به بهترین شیوههای درمان درد پشت زانو سیاتیک پرداخته میشود. با تشخیص آسیب دیدگی عصب سیاتیک، پزشک روشهای مختلفی را توصیه کرده و برای تسکین درد و درمان شیوه مناسب را تجویز خواهد کرد. در ادامه شیوههای مناسب برای درمان درد پشت زانو سیاتیک شرح داده میشود.
⦁ فیزیوتراپی
متخصص فیزیوتراپی جهت درمان درد بیماران یک برنامهی منظم برای انجام حرکات ورزشی توصیه خواهد کرد و به همین صورت انجام حرکات ورزشی با کمک متخصص فیزیوتراپی میزان فشار عصب سیاتیک را کاهش میدهد و عضلات را قوی خواهد کرد که در نتیجه درد سیاتیک کاهش مییابد.
⦁ عمل جراحی
عمل جراحی در مواردی که درد بسیار شدید باشد توصیه میشود. پزشک متخصص ابتدا روش های درمانی دارویی و غیر تهاجمی را توصیه خواهد کرد و اگر این روشها در درمان درد موثر نباشند، جراحی توصیه خواهد شد.
در مواردی که درد رگ سیاتیک پشت زانو سبب از بین رفتن کنترل روده و معده گردد، باید جراحی انجام شود. این جراحی به دو روش زیر انجام میگیرد.
⦁ جراحی دیسککتومی عصب سیاتیک
چنان چه علت ایجاد درد سیاتیک بیرونزدگی دیسک یا خار استخوان باشد، پزشک برای درمان درد، دیسک را از محل خارج کرده تا فشار وارد شده به عصب سیاتیک کاهش یابد.
⦁ جراحی لامینکتومی
لامینا بخشی از استخوان است که نخاع را میپوشاند. در برخی موارد، جراح برای درمان درد لامینا یا بافتهای دیگر که ممکن است به رگ سیاتیک فشار وارد نمایند را خارج خواهد کرد.
مصرف دارو برای درد پشت زانو سیاتیک
داروهایی که برای درمان درد عصب سیاتیک توسط پزشک توصیه میشوند شامل داروهای غیر استروئیدی و شل کنندههای عضلانی میباشند.
⦁ داروهای غیر استروئیدی
داروهای غیر استروئیدی در کاهش تورم و التهاب موثر هستند. بهترین دارو برای درمان سیاتیک مصرف مسکن ضدالتهاب و غیر استروئیدی میباشد. توصیه میشود این داروها با مشورت و زیر نظر پزشک مصرف شوند، زیرا آسپرین ممکن است در برخی موارد سبب زخم و خونریزی گردد.
⦁ داروهای شل کننده عضلانی
در مواردی که داروهای غیر استروئیدی کمکی به کاهش درد نمیکنند، پزشک مصرف مسکن قوی تری را توصیه خواهد کرد. همچنین مصرف داروهای ضد تشنج نیز در درمان درد سیاتیک میتوانند موثر باشند.
اما باید توجه داشت که این داروها باید زیر نظر پزشک مصرف شوند، زیرا مصرف خودسرانه آنها ممکن است عوارضی مانند فلج برای بیمار به همراه داشته باشد.
درمانهای خانگی برای رگ سیاتیک پشت زانو
⦁ تسکین درد با کمک کمپرس سرد: برای کاهش درد میتوان کیسههای یخ یا حتی بستههای سبزیجات منجمد را روی محل درد قرار داد.
کیسه یخ یا بسته سبزیجات را در حولهای پیچیده و چند بار در روز روی محل آسیب دیده برای کاهش تورم و تسکین قرار داده شود.
⦁ تسکین درد با استفاده از کمپرس گرم: از کیسههای آبگرم یا پدهای گرم نیز میتوان برای کاهش تورم استفاده کرد. در چند روز اول باید از کمپرس سرد و بعد از دو یا سه روز از کمپرس گرم استفاده شود. در صورت داشتن درد توصیه میشود از هر دو کمپرس سرد و گرم استفاده شود.
⦁ کشش آرام کمر: کشش آرام کمر میتواند در کاهش درد موثر باشد. حرکات کششی موثر در درمان سیاتیک توسط فیزیوتراپیست یا یک مربی آموزش دیده توصیه میشود.
⦁ ورزش منظم: هر چه میزان فعالیت بیشتر باشد، اندورفین بیشتری از بدن آزاد میگردد. برای این کار توصیه می شود با فعالیتهای سبک و بدون خطر مانند شنا و دوچرخه ثابت، شروع به ورزش نمایید. داشتن یک برنامه کامل ورزشی میتواند سبب کاهش خطر ابتلا به مشکلات و درد پشت زانو سیاتیک شود.
⦁ سرکه سیب: توصیه میشود پیش از خواب، یک سطل آب گرم، مقداری سرکه سیب و یک فنجان نمک را با یکدیگر مخلوط کرده سپس پاهایتان به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در این ظرف قرار داده شود. باید توجه داشت که پاها در تمام طول شب باید گرم باقی بماند. با تکرار این عمل به دلیل خاصیت ضدالتهابی سرکه سیب، درد کاهش چشمگیری خواهد داشت.
⦁ طب مکمل: در طب مکمل یا پزشکی روشهای درمانی مختلفی برای درمان درد پشت زانو سیاتیک وجود دارد. طب سوزنی یکی از این شیوهها است که متخصص با وارد کردن سوزن در نقاط اصلی بدن مشکل را برطرف میکند.
در برخی موارد هیپنوتیزم سبب ایجاد یک ذهن آرام و متمرکز میگردد که میتواند پیامهای تسکین درد را از مغز صادر نماید. ماساژ درمانی برای کاهش فشار و درد میتواند کمک کننده باشد.
⦁ ورزش: ورزش کردن یک شیوه درمانی موثر برای درمان عصب سیاتیک میباشد. بهترین ورزش برای درمان درد پشت زانو سیاتیک پیادهروی و
انجام حرکات کششی سبک برای تقویت عضلات میباشد.
همچنین یوگا و پیلاتس نیز به عنوان ورزشهای درمانی و کمک درمانی سیاتیک شناخته شدهاند که دردهای ناشی از سیاتیک خفیف را کاهش خواهند داد.
از کجا بفهمیم علت درد پشت زانو سیاتیک است یا خیر
بسیاری از مردم به اشتباه تصور میکنند زانو درد ناشی از مشکل در مفاصل زانو میباشد. در حالی که این طور نیست. در صورت داشتن درد یا ناراحتی زانو، ممکن است به دلیل وجود مشکلی در ستون فقرات باشد.
ماهیچههای اطراف زانو به اعصاب پایین ستون فقرات متصل میباشند، بنابراین در صورتی که اعصاب به هر دلیلی تحریک یا فشرده شوند، ممکن است زانوها تحت تاثیر علائمی مانند کمردرد متناوب، سفتی همسترینگ و ضعف در پا قرار گیرند. در اینجا به علائمی که نشان میدهد درد زانو نشانه مشکلات ستون فقرات است پرداخته میشود.
1. درد زانو همراه با کمردرد
زانو درد همراه با کمردرد از رایجترین علائم برای تشخیص درد پشت زانو سیاتیک میباشد که نشانه مشکلِ عمیقتری در ستون فقرات خواهد بود. در صورتی که کمردرد خفیف باشد یا به سادگی با ایجاد تنش و سفتی همراه باشد، نباید آن را نادیده گرفت.
نشستن، ارتفاع دیسکها را در امتداد ستون فقرات کاهش میدهد و با بیرون راندن رطوبت برآمدگی دیسک را افزایش خواهد داد. فشار روی دیسکها در حالت نشسته نسبت به حالت ایستاده کاهش خواهد یافت.
چنان چه در طول روز زیاد می نشینید و مشکل زانو و کمردرد دارید، میتواند نشانه وجود مشکلی در ستون فقرات باشد. در صورتی که ستون فقرات دارای عصب فشرده شده یا دیسک کمر برآمده باشد، قسمت پایین کمر ممکن است درد را به سمت زانوها هدایت نماید. برخی افراد نیز ممکن است فقط دچار ناراحتی زانو شده و درد چندانی در کمر نداشته باشند.
2. گرفتگی عضلات همسترینگ
در صورتی که متوجه سفتی کشش همسترینگ میشوید ممکن است این شرایط از علائم سیاتیک در اندام تحتانی و یک مشکل عصبی در کمر باشد. همسترینگ گروهی از عضلات است که در پشت ران قرار گرفته و زمانی که این ماهیچهها سفت هستند، ثبات کمر کاهش پیدا میکند.
استرس در مفاصل ستون فقرات ایجاد شده و انحنای طبیعی ستون فقرات تغییر مییابد. این تغییرات سبب انتقال کمردرد و سفتی به پایین زانو و ساق پا میشوند. حرکت در این وضعیت به دلیل این که عضلات زانو به درستی کار نمیکنند ممکن است سبب آسیب شود.
پس از چند هفته سفتی همسترینگ، غضروف منیسک زانو دچار مشکل خواهد شد. بدن با کمک سلولهای بنیادی شروع به ترمیم خواهد کرد، اما از آنجایی که تروما ادامه دارد، تورم باقی خواهد ماند.
3. ضعف در باسن یا عضلات چهار سر ران
سه ماهیچه پهن و راست ران، رانها را به یکی از قویترین قسمتهای بدن تبدیل خواهند کرد، زیرا کمک میکنند فرد بتواند زانوهای خود را باز و باسن را حرکت دهد. هر مفصل ران مسئول تحمل وزن بدن است. همچنین لگن دارای اتصالات رباط زیادی برای ثبات و اتصالات عضلانی میباشد که به کنترل حرکت مفاصل پا و زانو کمک مینمایند. عضله راست ران از چهار طرف عبور کرده و در صورتی که مشکلی در عضلات چهارگانه ایجاد گردد، باسن را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
حتی در صورتی که آسیب یا ضربه بزرگی به باسن و چهار سر ران وارد نشده باشد، ممکن است در صورت وجود سیاتیک فرد نتواند با قدرت کامل حرکت دهد. این شرایط ممکن است به دلیل یک مشکل در ستون فقرات باشد زیرا اعصابی که عملکرد عضلات را کنترل میکنند بین مهرههای ستون فقرات کمری قرار دارند.
در صورتی که اعصاب تحریک شوند، حرکت باسن و چهار سر ران تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. ضعف در این نواحی سبب سختتر کار کردن مفاصل زانو و افزایش سرعت فرسودگی میگردند.
4. شکل گیری بونیون روی پاها
باید توجه داشت که بونیونهای روی پا و ستون فقرات میتوانند روی یکدیگر اثر داشته باشند. در صورتی که فرد دچار مشکلات کمری باشد ممکن است بون یا خار استخوان نیز روی پای فرد رشد نماید. اعصاب نخاعی به طرف ماهیچهها حرکت کرده و در داخل و خارج پاها تثبیت میشوند.
در صورتی که این اعصاب دچار آسیب شوند، ماهیچهها ضعیف شده و نمیتوانند عملکرد مفیدی داشته و در نهایت فرد نمیتواند مانند حالت عادی راه برود. زمانی که این حالت رخ میدهد پاهای فرد به سمت داخل چرخیده و قوسهای کف پا صاف خواهند شد.
پرونیشن پا زمانی رخ میدهد که تاندون اصلی در وضعیت نادرستی قرار داشته باشد و مفصل انگشتان بزرگ را به صورت غیرطبیعی کج نگه میدارد و فشاری در مفصل ایجاد مینماید که در آن بونیونها تشکیل میگردند. فشار ناشی از این حرکت سبب ایجاد کمردرد خواهد شد.
سخن پایانی
برای درمان درد پشت زانو سیاتیک، باید علت ایجاد آن تشخیص و درمان مناسب صورت گیرد. علت ایجاد درد سیاتیک مربوط به مشکلات کمر و دیسک کمر یا سندرم پیریفورمیس یا چرخش لگن خواهد بود.
بنابراین برای رهایی از درد سیاتیک باید علت درمان شود و جهت پیشگیری از عود آن باید ورزشهای سیاتیک انجام داده شود. همچنین پیشگیری از عوامل ایجاد درد سیاتیک و تحریک سیاتیک مانند برنداشتن جسم سنگین و خم نشدن از کمر نیز میتواند کمککننده باشد. نوع شیوه درمانی بسته به شرایط فردی انتخاب میشود. طول روند درمانی سیاتیک بسته به میزان درد متفاوت خواهد بود.
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو