بررسی علل و علائم تنگی کانال نخاعی در جوانان

این مقاله درباره علل و علائم رایج در تنگی کانال نخاعی در جوانان توضیح داده شده است. این عارضه زمانی ایجاد می­شود که تنگ شدن مجرای نخاع، بر روی اعصابی که از آن ناحیه می­گذرند، فشار ایجاد کرده و مشکلاتی از قبیل درد، ضعف عضلانی، مشکلات حرکتی و… را برای فرد ایجاد می­­­کند. هرچند این مشکل در مقایسه با ناهنجاری­های دیگر ستون فقرات از شیوع چندانی برخوردار نیست اما می­تواند یکی از علل بروز کمردرد در جوانان باشد. این وضعیت ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در افراد مسن و جوانان با آسیب‌دیدگی نخاع، دیده می‌شود. درمان­های رایج معمولاً شامل تغییر در سبک زندگی، فیزیوتراپی و تجویز دارو هستند. در موارد شدید تنگی کانال نخاع بخصوص در جوانان، پزشک، ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد اما با دسترسی به بهترین دکتر برای لیزر تنگی کانال نخاعی نه تنها می‌توان از تبعات عمل جلوگیری کرد بلکه از تشدید این عارضه در مراحل ابتدایی جلوگیری کرد.

عوامل اصلی و مهم در ایجاد تنگی کانال نخاع

آسیب فیزیکی یا تروما، التهاب و عفونت، توده­های ستون فقرات و نخاع، عوارض عمل جراحی، اختلالات آناتومیکی، بیماری‌های التهابی و اختلالات عملکردی ستون فقرات می­توانند از عوامل موثر در ایجاد تنگی کانال نخاع باشند. شناخت عامل ایجادکننده این بیماری جهت تشخیص دقیق و درمان مناسب فرد ضروری است. در ادامه با برخی از این عوامل آشنا می­ شویم:

آسیب فیزیکی یا تروما

ضربه یا آسیب فیزیکی وارده شده به نخاع می‌تواند باعث تنگی مجرای نخاعی شود. این آسیب ممکن است درنتیجه حوادث رانندگی، ورزش‌های خطرناک، بلندکردن اجسام سنگین، سقوط یا مسائل دیگر رخ دهد. به‌عنوان‌مثال، یک ضربه شدید به نخاع درنتیجه یک تصادف رانندگی می‌تواند باعث ایجاد فشار و التهاب در نخاع شده و تنگی مجرای نخاعی را به وجود آورد.

بیماری‌های مادرزادی

برخی از بیماری‌های مادرزادی می‌توانند باعث تنگی نخاعی در جوانان شوند. ازاین‌دست بیماری­ ها می‌توان به مشکلات رشد جنین در رحم، بیماری‌های ژنتیکی و یا عوامل مادرزادی نیز اشاره کرد. بعضی اختلالات آناتومیکی مانند بیماری مننگوسل و ناهنجاری آرنولد کیاری نیز می‌توانند باعث تنگی مجرای نخاعی شوند. این اختلالات معمولاً از زمان تولد وجود دارند و می­توانند در طول رشد و تکامل فرد شدت یافته و باعث تنگی مجرای نخاعی شوند.

بیماری‌های مختلف

برخی بیماری­ها مانند التهاب نخاع می‌توانند باعث تنگی مجرای نخاعی شوند. عفونت­های مختلف مانند عفونت‌های نخاعی، عفونت‌های ادراری، سل و یا عفونت‌های دیگر نیز می‌توانند به التهاب و تورم در منطقه کانال نخاعی منجر شوند که می‌تواند باعث این بیماری شود.

توده‌ها

توده‌های خارج از نخاع مانند تومورها، کیست‌ها یا پولیپ­ ها می‌توانند باعث ایجاد فشار بر روی نخاع و تنگی مجرای نخاعی شوند. به‌عنوان‌مثال، یک تومور در نزدیکی کانال نخاعی می‌تواند باعث فشار و گرفتگی نخاع در آن ناحیه شود. وجود تومورهای خوش‌خیم و بدخیم در نخاع نیز می‌تواند باعث فشار و تنگی در کانال نخاعی شده و با  علائمی مانند درد، ضعف عضلات و اختلالات حسی همراه باشد.

عوارض جراحی

بعضی از عمل­ های جراحی در ناحیه نخاع ممکن است باعث تحریک و آسیب یا ایجاد فشار بیشتر بر روی نخاع و درنتیجه تنگی نخاع در جوانان شوند. این عمل‌های جراحی معمولاً برای درمان تومورها، برداشتن فشار از روی نخاع و یا حذف کیست‌های نخاعی انجام می­شوند که تنگی مجرای نخاعی ازجمله عوارض آن‌هاست.

عوامل تشدیدکننده تنگی کانال نخاع در جوانان

در کنار علل ایجادکننده عارضه تنگی کانال نخاع، عوامل تشدیدکننده نیز یکی از مهم‌ترین مباحث در این زمینه هستند. شناخت عوامل تشدیدکننده تنگی کانال نخاع و اجتناب از آن‌ها می‌تواند به بهبود علائم این بیماری در جوانان و تسریع روند درمان بسیار کمک­کننده باشد.

عادات ناسالم مانند: نداشتن فعالیت فیزیکی مناسب، مصرف غذای ناسالم، استرس و عوامل روان‌شناختی، استفاده بیش از حد از گوشی و لپ‌تاپ، عدم استفاده از میز و صندلی‌های مناسب و ارگونومیک جهت کار یا مطالعه، انجام فعالیت‌های سنگین مانند بلندکردن وزنه‌های سنگین در باشگاه، استفاده از دخانیات و سایر عوامل محیطی می‌توانند این بیماری را تشدید کرده و در روند درمان آن اختلال ایجاد کنند.

 

از مهم‌ترین عوامل تشدیدکننده می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

فعالیت­های فیزیکی نامناسب

انجام فعالیت‌های فیزیکی سنگین و خسته‌کننده می­تواند علائم تنگی مجرای نخاعی را تشدیدند. این فعالیت‌ها ممکن است شامل حمل و جابه‌جایی اشیای سنگین در خانه یا محل کار، ورزش‌های شدید و سایر فعالیت‌هایی باشد که نیاز به استحکام و قدرت عضلانی بالایی دارد. از طرفی نداشتن فعالیت فیزیکی مناسب و کاهش آمادگی جسمانی نیز علاوه افزایش احتمال اضافه‌وزن و چاقی، باعث تضعیف عضلات و کاهش قدرت عملکرد آن‌ها شده و از این طریق فشار وارد بر ستون فقرات را افزایش می­دهد. این فشار می­تواند به بعضی از بیماری‌های ستون فقرات مانند التهاب دیسک منجر شود.

عوامل محیطی

عوامل محیطی مانند تغییرات آب‌وهوا، سرما، گرما و تغییرات فشار هوا نیز می‌توانند علائم تنگی مجرای نخاعی را تشدید کنند. اقدامات ساده‌ای مانند پرهیز از نشستن بر روی زمین در فصل سرما، گرم‌کردن صندلی ماشین در روزهای سرد و توجه به تشدید علائم در زمان گرم یا سردشدن هوا و کنترل آن می­تواند به روند درمان کمک‌کننده باشد.

رژیم غذایی ناسالم

نتایج مطالعات مختلف نشان داده که مصرف فست­فودها، غذاهای سرخ‌کردنی و پرچرب و غذاهای غنی از نمک و شکر، علاوه بر اضافه‌وزن و چاقی باعث افزایش التهاب در بدن، تضعیف سیستم ایمنی و ابتلا به بیماری­های مختلف در افراد مستعد می‌شود. رعایت رژیم غذایی سالم، مصرف کافی میوه و سبزی‌های و رعایت دستورهای تغذیه‌ای پزشک و مراقب سلامت می­تواند تأثیر بسزایی در پیشگیری و بهبود داشته باشد.

استرس و اضطراب

جای تعجب نیست اگر بگوییم که استرس و اضطراب نیز می­تواند علائم تنگی مجرای نخاعی را تشدید کنند. امروزه عوامل روان‌شناختی جزو شناخته‌شده‌ترین و اصلی‌ترین عوامل تشدیدکننده بیماری­ها خصوصاً در سنین جوانی هستند.

در افراد مبتلا به سایش کانال نخاع، استرس و اضطراب می‌تواند باعث افزایش فشارخون و تنش در عضلات شده که ممکن است تأثیر منفی بر روی کانال نخاع داشته باشد. جهت کنترل استرس و سایر علائم روان‌شناختی می­توانید از یک تراپیست کمک بگیرید.

همچنین استفاده از روش­هایی مانند روش­های تنفس عمیق یوگا، مدیتیشن، گوش­دادن به موسیقی بی­کلام و انجام فعالیت­های هنری نیز می­تواند در کاهش استرس و تسریع روند بهبودی تأثیرگذار باشد.

کار یا مطالعه در شرایط غیر ارگونومیک

استفاده از میز و صندلی غیر ارگونومیک و نشستن طولانی­مدت و مداوم، باعث افزایش فشار بر روی ستون فقرات و نخاع، همچنین تضعیف عضلات شانه و پشت می‌شود که ممکن است به این بیماری منجر شود.

برای جلوگیری از این عارضه، توصیه می‌شود که در طول روز در فواصل منظم بین کار و مطالعه استراحت کوتاهی داشته باشید و تمرینات تقویت عضلات پشت و شانه را انجام دهید.

همچنین، استفاده از میز و صندلی‌های مناسب و قراردادن لوازم کمکی مانند پشتی­های طبی بر روی صندلی نیز می‌تواند به کاهش فشار بر روی ستون فقرات کمک‌کننده باشد.

گوشی و لپ‌تاپ

استفاده بیش از حد از گوشی و لپ‌تاپ و نشستن طولانی‌مدت به‌منظور استفاده از آن‌ها می‌تواند تنگی نخاعی در جوانان را ایجاد یا تشدید کند. نشستن برای مدت طولانی و عاداتی مانند خم نگه‌داشتن سر بر روی گوشی و قوز کردن، بر روی ستون فقرات و نخاع فشار ایجاد کرده و ممکن است به تنگی مجرای نخاعی منجر شود. همچنین، استفاده بیش از حد از این وسایل عضلات پشت و شانه را ضعیف کرده و از این طریق باعث افزایش فشار بر روی ستون فقرات می­شود.

بنابراین، می‌توانید با قراردادن گوشی و لپ‌تاپ بر روی استندها و سایر لوازم کمکی به حفظ حالت صحیح بدن در هنگام استفاده از آن‌ها کمک کنید.

مصرف دخانیات و الکل

مصرف دخانیات و الکل می‌تواند بر روند درمان تأثیرات منفی متعددی داشته باشد. مصرف دخانیات، به‌خصوص سیگار، می‌تواند باعث افزایش خطر بروز بیماری‌های عروقی و التهابی شود که احتمال ابتلا به تنگی کانال نخاع را بیشتر می­کند.

همچنین، این عادات ناسالم می‌توانند باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی شده و افزایش خطر بروز التهاب و عفونت در نخاع را به دنبال داشته‌اند. ازاین­رو اجتناب از مصرف الکل و دخانیات و رعایت سبک زندگی سالم می‌تواند به پیشگیری و کنترل کمک کند.

 

علائم بالینی تنگی کانال نخاع در جوانان

گاهی دیده شده که تنگی مجرای نخاعی با علامت خاصی همراه نیست. در مواقع دیگر، علائم ممکن است به‌تدریج ظاهر شده و باگذشت زمان بدتر شوند. گردن و کمردرد از علائم رایج تنگی مجرای نخاعی هستند، بااین‌حال علائم و عوارض بیماری در افراد مختلف متفاوت است.

باید گفت که علائم این بیماری، علاوه بر سن و شرایط فیزیکی، به‌شدت و محل سایش کانال بستگی دارند. تنگی اولیه ستون فقرات کمری ممکن است با علائم خاصی در ارتباط نباشد و در بیشتر افراد، علائم به تدریج در طول زمان بروز پیدا کند.

ازآنجاکه تشخیص صحیح و درمان به‌موقع می‌تواند، عوارض این بیماری را کاهش داده و نقش قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی بیمار داشته باشد، بهتر است با مشاهده هریک از علائم زیر به پزشک متخصص ستون فقرات مراجعه کنید:

درد شدید

توجه‌نکردن به درد در نواحی بدن که به کانال نخاع مرتبط هستند و نیز عدم درمان آن، می‌تواند باعث مزمن شدن و نیز تشدید ناراحتی و بیماری شود. سایش کانال نخاع ممکن است با درد شدید در ناحیه پشت و گردن همراه باشد. این درد ممکن است به‌صورت مزمن و ادامه‌دار بوده یا شدید و رفت و برگشتی باشد. درد ناشی از تنگی نخاع می­تواند به طور قابل‌توجهی فعالیت‌های روزمره فرد را محدود کند.

دیگر علائم درد عبارتند از:

• درد سوزشی که به باسن و پایین پاها جریان دارد (سیاتیک)
• بی حسی، گزگز، گرفتگی یا ضعف در پاها
• از دست دادن حس در پا

ضعف و کاهش قدرت عضلات

یکی از اصلی‌ترین علائم، کاهش قدرت عضلانی است. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است به دلیل فشار روی نخاع، دچار ضعف عضلات دست‌وپا شوند که این عارضه در انجام فعالیت‌های روزمره مانند حفظ تعادل، پلک‌زدن، راه‌رفتن و حرکت‌کردن مشکل ایجاد می­کند.

مشکلات حرکتی

تنگی کانال نخاع می‌تواند باعث محدودیت در حرکت و مشکل در حفظ تعادل و هماهنگی بدن شود. افراد مبتلا به تنگی مجرای نخاعی ممکن است بسته به‌شدت و محل بیماری، مشکلاتی در برقراری تعادل، حرکت و عملکرد روزمره را تجربه کنند.

کاهش حساسیت

افراد به دلیل تحت‌فشار قرارگرفتن عصب‌ها ممکن است احساس کاهش حساسیت در بخش‌هایی از بدن خود داشته باشند. این کاهش حساسیت می‌تواند در پاها، دست‌ها و سایر نقاط بدن احساس شود.

علائم صرع

برخی از افراد ممکن است به دلیل تنگی مجرای نخاعی و فشار بر روی اعصاب، علائم صرع را تجربه کنند. این علائم شامل تشنج‌های تکراری عمومی یا جزئی و سایر علائم صرع است.

مشکل در کنترل مثانه و روده

تنگی کانال نخاعی در افراد جوانان می‌تواند به مشکلات در کنترل مثانه و روده منجر شود. افراد ممکن است در کنترل ادرار و مدفوع مشکل داشته باشند و نیاز به تخلیه مکرر داشته باشند، گاهی تنگی کانال نخاعی و پا درد نیز به هم مرتبط هستند.

مشکلات جنسی

سایش کانال نخاع به‌خودی‌خود بر باروری فرد تأثیرگذار نیست؛ اما ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند ناتوانی در برقراری رابطه جنسی، کاهش میل جنسی و یا ناتوانی در تجربه ارگاسم شود.

روش­ های تشخیصی تنگی کانال نخاعی در افراد جوان

جهت تشخیص سایش کانال نخاع، پزشک معمولاً از روش‌های زیر استفاده می­کند:

• تاریخچه بیماری: پزشک ابتدا با بیمار در مورد علائم و نشانه‌هایی که تجربه کرده است صحبت می‌کند و سؤالاتی در مورد تاریخچه بیماری، سابقه خانوادگی بیماری، عوامل خطر و علائم مرتبط با تنگی مجرای نخاعی را از او جویا می‌شود.
• معاینه فیزیکی: پزشک با بررسی بدن بیمار و انجام آزمون‌های جسمانی مانند بررسی حساسیت و قدرت عضلات، حرکت و توانایی کنترل عضلات، حساسیت عضلات، تعادل و رفلکس‌ها، می‌تواند نشانه‌های تنگی مجرای نخاعی را تشخیص دهد.
• تصویربرداری: در کنار سایر ابزار تشخیصی از روش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی، توموگرافی، ام­آرآی و سی‌تی‌اسکن برای تشخیص تنگی کانال نخاعی استفاده می­شود. این روش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا ساختار و عملکرد نخاع را بررسی کند و هرگونه تغییر یا وجود آسیب و ضایعه در آن را تشخیص دهد.
• انجام آزمایش‌های تشخیصی: آزمایش خون و سایر آزمایش­های بیوشیمیایی می­توانند در تشخیص علل محتمل تنگی مجرای نخاعی مفید باشند. ‌همچنین انجام آزمایش­های الکتروفیزیولوژی مانند الکترومیووگرافی (EMG) و سازوکارهای برقی مانند NCS نیز ممکن است برای ارزیابی عملکرد عضلات و اعصاب مورداستفاده قرار گیرد. این آزمایش‌ها معمولاً به‌منظور تشخیص علل عضلانی و عصبی تنگی مجرای نخاعی انجام می­­شوند.

 

درمان­ های رایج برای تنگی کانال نخاعی در سنین جوان

درمان مناسب سایش کانال نخاع از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چراکه این درمان می­تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی و آینده بیمار داشته باشد. افراد میان‌سالی که با مشکل تنگی کانال نخاعی مواجه هستند،  ممکن است نیاز به روش‌های جراحی پیچیده و پیشرفته داشته باشند؛ اما معمولا تا حد ممکن جراحی برای جوانان توصیه نمی‌شود زیرا  به دلیل تغییرات رشدی بدن در افراد جوان­تر، همچنین فعالیت و تحرک بیشتر در این گروه سنی، انجام عمل جراحی ممکن است مشکلات بیشتری را به همراه داشته باشد.

درمان تنگی کانال نخاعی ممکن است نیاز به مشارکت چندین پزشک با تخصص­های مختلف داشته باشد. به طور معمول، یک تیم پزشکی متخصص شامل جراح ستون فقرات، جراح عروق، جراح ارتوپد، جراح اعصاب و فیزیوتراپیست برای درمان کانال نخاع با یکدیگر همکاری می‌کنند.

علاوه بر جراحی، روش­های ­درمان این بیماری در جوانان ممکن است شامل فیزیوتراپی، لیزردرمانی، تمرینات تقویتی و درمان‌های دارویی نیز باشد. این درمان‌ها می‌توانند به کاهش علائم و تسکین درد بیمار کمک کنند.

برخی روش‌های درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درمان دارویی: پزشک معمولاً برای کاهش التهاب و تورم در کانال نخاعی داروهایی را برای شما تجویز می­کند. این داروها ممکن است شامل ضدالتهاب‌ها، استروئیدها و داروهای ضد عفونت باشند.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می‌تواند به‌عنوان یک روش درمانی مؤثر جهت تسکین علائم تنگی کانال نخاعی در افراد جوان استفاده شود. تمرینات تقویتی و روش­های خاصی که توسط فیزیوتراپیست یا پزشک متخصص طب فیزیکی برای بیمار تعیین می‌شود، می‌تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد نخاع و عضلات او کمک کند.
• جراحی: در موارد شدید تنگی مجرای نخاعی، خصوصاً برای بیماران جوان، جراحی لازم است. این عمل جراحی ممکن است شامل توسعه کانال نخاعی، ازبین‌بردن توده‌های خارج از نخاع یا حذف قطعه‌ای از استخوان­های اطراف کانال نخاعی باشد.
• تغییر در سبک زندگی: بعضی تغییرات در سبک زندگی در بهبود تنگی کانال نخاعی موثر است. این تغییرات شامل حفظ وزن متعادل، فعالیت‌های ورزشی منظم و اجتناب از رفتارهای پرخطر است.
• درمان‌های تکمیلی: برخی از درمان‌های تکمیلی مانند آب‌درمانی، ماساژدرمانی، مدیتیشن یا تکنیک‌های روان‌شناسی ممکن است برای کاهش علائم تنگی مجرای نخاعی مؤثر باشند. مهم است که قبل از استفاده از هریک از این روش­های درمانی، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که آن روش برای شما مناسب است و عوارض جانبی خاصی را به دنبال ندارد.

درمان­های خانگی برای رفع تنگی کانال نخاع

در صورت تجربه هر یک از علائم سایش کانال نخاع، بهتر است جهت تشخیص و درمان مناسب به پزشک متخصص مراجعه کنید؛ چراکه این بیماری نیاز به توجه و مراقبت‌های ویژه دارد و در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب، می­تواند به مشکلات جدی برای سلامت فرد و کیفیت زندگی او منجر شود.

رعایت نکات زیر می­تواند نقش مهمی در بهبود فرایند درمان تنگی کانال نخاعی داشته باشد:

• سبک زندگی سالم: رعایت سبک زندگی سالم، ازجمله مراقبت از وزن، فعالیت بدنی منظم، رژیم غذایی مناسب و پرهیز از رفتارهای پرخطر می‌تواند به بهبود علائم سایش کانال نخاع کمک کند.
• تغذیه مناسب: تغذیه سالم و مناسب می‌تواند به بهبود وضعیت عمومی بدن و حفظ سلامتی کمک کند. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد مغذی مهم مانند پروتئین، کلسیم و ویتامین D می‌تواند به بهبود عضلات و استحکام ساختارهای نخاعی کمک کند.
• استراحت و آرامش: استراحت کافی و آرامش برای بدن بسیار مهم است. اجتناب از فعالیت‌های سنگین و استراحت در دوره‌های مناسب می‌تواند به بهبود وضعیت نخاع و عضلات کمک کند.
• استفاده از وسایل کمکی: استفاده از دستگاه‌های کمکی و پشتیبان‌هایی برای حمایت از ستون فقرات و نخاع می‌تواند به کاهش درد و بهبود حرکت فرد کمک کند.
• مداومت در درمان: رعایت توصیه‌های پزشک معالج و مداومت در درمان بسیار مهم است. پیروی از دستورات پزشک و مراجعه منظم به وی می‌تواند به بهبود وضعیت بیمار کمک کند.
• مشاوره و همکاری با تیم پزشکی: باتوجه‌به پیچیدگی درمان تنگی کانال نخاعی، مهم است که با یک تیم پزشکی متخصص مشورت کنید. این تیم ممکن است شامل جراح ستون فقرات، جراح عروق، جراح ارتوپد، جراح اعصاب و فیزیوتراپیست باشد.
• پیگیری و مراقبت مداوم: پس از درمان، مهم است که در پیگیری و مراقبت از سلامت خود مداومت داشته باشید. این مراقبت شامل مراجعه منظم به پزشک و انجام آزمایش‌های موردنیاز است. همچنین، باید سعی کنید به علائم و نشانه‌های عود بیماری توجه داشته و با مشاهده هریک از این علائم دراسرع‌وقت به پزشک مراجعه کنید.
• حمایت خانواده: حمایت و همراهی خانواده در طول درمان بسیار مهم است. اعضای خانواده باید با پزشکان همکاری کرده و در فرایند درمان و پیگیری بیماری به طور فعال شرکت داشته باشند.
• مشاوره روان‌شناسی: بیماری می ­تواند تأثیرات روانی و اجتماعی زیادی را برای جوانان به دنبال داشته باشد. در این صورت، مشاوره روان‌شناسی می‌تواند به بیمار کمک کند تا با استرس‌ها و چالش‌های مربوط به این وضعیت بهتر مواجه شود.

سخن پایانی

تنگی کانال نخاعی در جوانان یک بیماری نادر است که می‌تواند به علت فشار کانال نخاعی بر نخاع و اعصاب آن به وجود آمده باشد و علائم و مشکلات جدی را برای فرد ایجاد کند. تروما، التهاب و عفونت­ها، توده‌های نخاعی و بیماری‌های مادرزادی از علل اصلی ایجاد تنگی کانال نخاع در جوانان هستند.

این بیماری می‌تواند به‌صورت تدریجی یا ناگهانی پیشرفت کند و در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب به مشکلات جدی‌تری مانند فلج و ناتوانی دائمی فرد منجر شود. ازاین‌رو با مشاهده هریک از علائم بیماری لازم است جهت تشخیص و درمان مناسب و زودهنگام به پزشک متخصص مراجعه کنید.