درد دیسک کمر

از دردهای شایع که هم بین جوانان و هم بین میانسالان متداول است درد دیسک کمر است. این درد اکثراً بواسطه بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای و یا آسیب‌ دیدگی مهره‌های ستون فقرات در اثر فشار بروز می‌کند.
در صورت تاخیر در تشخیص درمان بیمار ممکن است دچار فلج دائم پاها و در مراحل جدی‌تر دچار بی‌اختیاری ادرار و مدفوع شود که در مواردی ممکن است اصلاح آن امکان ناپذیر باشد.
از همین رو آگاهی از دردها و علائم دیسک کمر باید جدی گرفته شوند و در صورت نیاز به دریافت اطلاعاتی در این خصوص تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
مجموعه ما با همکاری با پزشکان فوق تخصص ارتوپد، بهره‌مندی از ابزارهای تشخیصی و آگاهی از رویکردهای نوین سال‌ها در رتبه نخست درمان درد دیسک کمر در بارداری و درد‌های مشابه قرار دارد.

منظور از درد ديسک کمر چيست؟

درد دیسک کمر شامل دردهای جزئی کمر و باسن تا بروز بی‌حسی کامل در رکتوم و ضعف شدید می‌گردد. این دردها غالباً پس از 6 ماه بهبود خواهند یافت هرچند در صورت تبدیل این درد به درد مزمن دیسک کمر می‌بایست نسبت به درمان آنها اقدام کرد.
دیسک کمر به دلیل فشار آوردن روی اعصاب مجاور دیسک و یا ایجاد التهاب در امتداد عصب قادرند دردهای طولی پدید آورند. این درد به طور معمول در امتداد عصب سیاتیک بروز می‌کند به عبارتی از کمر به داخل لگن منتشر شده و تا ران پا و از آنجا تا پشت ساق پا انتشار می‌یابد.

 

درد ديسک کمر در بارداری

در برخی از مواقع زنان باردار دردی در نواحی کمر احساس می‌کند، این درد که به درد دیسک کمر در بارداری معروف است امکان دارد این درد مداوم و طولانی باشد در این صورت لازم است به متخصص فیزیوتراپی مراجعه شود زیرا فیزیوتراپ با تجویز برخی حرکات ورزشی و ماساژ‌های درمانی مناسب باعث جلوگیری از دیسک کمر می‌شود.

 

آناتومی و ساختار ستون فقرات کمری چگونه است؟

ستون فقرات کمری حاوی پنج مهره و پنج جسم مهره استخوانی است که ما بین آنها غضروفی قرار می‌گیرد و وظیفه ضربه گیری را برعهده دارد. قسمت مرکزی آن که شبیه ژله و نیمه جامد است و دارای انعطاف بوده و قادر به حرکت است و جابجا شود و از یک حلقه فیبری محکمی تشکیل شده که دور تا دور دیسک را می‌پوشاند.

 

اصلی ترين علل بروز درد در ديسک کمر چيست؟

1- تغییرات فرسایشی در ستون فقرات به دنبال افزایش سن: یکی از اصلی‌ترین علل بروز درد دیسک کمر، بیرون زدگی دیسک در اثر افزایش سن می‌باشد. با بالا رفتن سن و طی روند تغییرات فرسایشی هسته مرکزی دیسک رفته رفته خشک شده و ممکن است از دیسک بیرون بزند. همین مسئله منجر به درد زیاد در ناحیه کمر خواهد شد.

2- فشار بیش از حد و ناگهانی: گاهی ممکن است بیرون زدگی دیسک در اثر فشار بیش از حد و ناگهانی به ستون فقرات بروز کند که در تمامی سنین امکان آن وجود دارد.
به عنوان مثال بلند کردن اجسام سنگین به شیوه نادرست و در حالت خم شده، زمین خوردن از نردبان یا فرود آمدن به پشت ممکن است فشار مضاعفی روی مهره‌های ستون فقرات ایجاد کرده، مهره‌ها را بشکند و به بیرون زدگی دیسک و نهایتاً درد کمر منتهی شود.

3- ضعف بخش‌های حلقوی دیسک: که احتمالاً بواسطه بروز آسیب‌های وارده مکرر یا افزایش سن به وجود می‌آید، قادر است حتی با وارد آوردن فشار ناچیز نیز منجر به بیرون زدگی دیسک شود.
در حقیقت بواسطه ضعف پوسته خارجی دیسک ممکن است حتی در حین خم شدن ساده برای بلند کردن وسایل سبک نیز فشار وارده روی دیسک‌ها کمر بیش از حد تحمل دیسک باشد و همین منجر به بیرون زدگی دیسک و درد دیسک کمر گردد.

4- حرکات ورزشی نامناسب: یک عامل دیگر درد در دیسک کمر انجام حرکات ورزشی به شیوه نامناسب، بدون گرم کردن و یا بدون آموزش لازم است. به عنوان مثال ورزشکارانی چون وزنه برداران اگر بدون آمادگی لازم بدن و در وضعیت نامناسب اقدام به بلند کردن وزنه کنند به دلیل فشار بیش از حد و ناگهانی وارده احتمال بیرون زدگی دیسک وجود دارد.

5- بارداری یا اضافه وزن: بارداری و اضافه وزن منجر به قوس بیش از حد کمر شده، بواسطه کشیدگی عضلات شکم توانایی محافظتی این عضلات دچار اختلال شده و قادر به محافظت از ستون فقرات نخواهند بود، از همین رو فشار مضاعف ناشی از بارداری و اضافه وزن ممکن است به بیرون زدگی دیسک و درد دیسک کمر منتهی شود.

 

درد ديسک کمر هنگام خواب

عوامل زیادی وجود دارد که باعث درد دیسک کمر هنگام خواب می‌شود مثل تشک، وضعیت خواب، خوابیدن روی شکم، بالشت تمامی این‌ها دردهای دیسک کمری را بیشتر می‌کند برای پیشگیری از درد دیسک کمر هنگام خواب بهتر است بالشت‌های مناسب تهیه کرده و هنگام خواب زیر شکم و زیر سر بگذارید از تشک‌های محکم با سوراخ‌های داخلی با کیفیت استفاده کنید.

ويژگی های درد ديسک کمر چيست؟

– بروز درد منتشره از کمر به پا: این دردها اصطلاحاً تحت عنوان دردهای رادیکولار شناخته می‌شوند و در کل به چنین مشکلاتی رادیکولوپاتی گفته می‌شود. از علائم شاخص بیرون زدگی دیسک کمر معمولاً می‌توان به درد شدید در پا در اشاره کرد که برخلاف تصور نبست به درد کمر بسیار قابل توجه‌تر خواهد بود.
– تغییرات حسی در مسیر درد: یکی از شایع‌ترین علائم بیرون زدگی دیسک کمر درد عصبی پا است. دیسک بیرون زده با فشار به ریشه عصبی منتهی به پا قادر است احساساتی از جمله سوزن سوزن شدن، تیر کشیدن در پا، مور مور، ضعف پا و بی حسی ایجاد کرده و یا منجر به خواب رفتن پا ‌شود.
– درد در پایین کمر: یکی دیگر از مشخصه های بیرون زدگی دیسک که کمتر شایع است بروز درد در ناحیه پایین کمر است که معمولاً با گرفتگی، اسپاسک عضلانی و سفتی همراه است.
– تشدید درد با تحرک: این درد به گونه‌ای است که با حرکاتی چون خندیدن، عطسه و سرفه کردن، پیاده‌روی اندک، نشستن و ایستادن احتمال دارد تشدید شود.
– افتادگی پا (Foot drop): فردی که دچار چنین آسیبی در رشته‌های عصبی می‌شود قادر به انحنای انگشتان پای خود به سمت صورت خود نخواهد بود و اصطلاحاً پای وی از مچ افتاده است. یک مشخصه دیگر درد دیسک کمر عدم توانایی فرد در ایستادن روی پای خود و بلند کردن پا حین راه رفتن است.
– نامشخص بودن محل علائم: بسته به شدت آسیب دیدگی و محل بیرون زدگی دیسک علائم آن ممکن است در ران، باسن، ساق، پایین کمر و انگشتان پا بروز کند، در برخی موارد ممکن است صرفاً یک طرف بدن درگیر شود.
– درد مبهم در کمر: در شرایط بیرون زدگی خفیف، فرد صرفاً دردی مبهم را در کمر احساس می‌کند که با استراحت برطرف می‌شود.
– درد پایدار کمر و ضعف پیشرونده: در صورتی که دیسک صرفاً دچار پارگی شده باشد، فرد درد پایداری را در کمر تجربه می‌کند و دچار اسپاسم عضلانی شدید، ناتوانی در کنترل دفع مدفوع و ادرار، ضعف و عدم حس در کمر خواهد شد.

 

تشخيص درد ديسک کمر چگونه صورت می گيرد؟

تشخیص درد دیسک کمر سمت چپ و راست شامل سه مرحله متفاوت خواهد بود. اولین مرحله شامل شرح حال گیری و سپس معاینه بالینی و در نهایت استفاده از روش‌های کمک تشخیصی از جمله ازمایش خون برای رد سایر علل مشکوک، روش‌های رادیولوژی، عکسبرداری ساده با اشعه ایکس، سی تی اسکن، ام آر آی، میلوگرام و بکارگیری نوار عصب و عضله خواهد بود.

 

روش‌های درمانی درد ديسک در ناحيه کمر چيست؟

برای درمان درد دیسک کمر از رویکردهای جراحی و غیرجراحی متعددی می‌توان استفاده کرد.
اولین مرحله درمان شامل استفاده از روش‌های مراقبتی حمایتی است که ضروری است در 72 ساعت اول آغاز شود تا بهترین نتیجه برای بیمار حاصل شود.
این روش‌های حمایتی-مراقبتی شامل چند مرحله مهم است که اولین مرحله شامل استراحت خواهد بود.
منظور از استراحت توقف کلیه فعالیت‌هایی است که منجر به آغاز و تشدید درد می‌شود، مدت استراحت محدود است و تا سپری شدن فاز حاد درد یعنی حدودا 2 الی 3 روز خواهد بود. استراحت طولانی مدت منجر به برهم خوردن سیکل بهبودی می‌شود و بر میزان عود درد کمر و شدت علائم در عودهای آتی می‌افزاید.
علت آن است که استراحت طولانی مدت منجر به ضعف عضلات نگهدارنده ستون فقرات می‌شود. پس بیمار به محض آنکه دردش تاحدی تسکین یافت می‌بایست کم کم حرکاتی (باعث ایجاد درد نشوند) را شروع بکند.
طی دو یا سه روز اول استفاده از کمپرس سرد (تعدادی یخ خورد شده داخل کیسه پلاستیکی و پیچیدن آن داخل حوله یا پارچه تمیز) روی نواحی دردناک کمر به کاهش درد و التهاب و تورم و تسکین درد کمک می‌کند.
پس از دو سه روز اول استفاده از کمپرس گرم برای افزایش خونرسانی به ناحیه دردناک و شستشوی مواد سمی جمع شده در محل درد بواسطه جریان خون صورت گیرد. گرما تسریع بهبود درد و ناراحتی را به دنبال دارد.
در ادامه انجام حرکات کششی و تقویتی عضلات نگهدارنده کمر حتما باید با تائید پزشک به طور مداوم انجام دهید. این حرکات با تقویت عضلات نگهدارنده کمر قادر به تعدیل فشار و نیروی وارده به کمر هستند.
این ورزش‌ها نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بروز مشکلات و دردهای عود کننده کمر دارند.
به عنوان رویکردهای غیرجراحی ممکن است پزشک تجویز داروهای ضدالتهاب ساده چون استامینوفن، ناپروکسن و هیپوبروفن را توصیه کند تا درد بیمار در دوره حاد تکسین یابد.
چنانچه با انجام کلیه روش‌‌های مراقبتی-حمایتی در 72 ساعت نخست جواب نداد، مراجعه به پزشک ضرورت می‌یابد.
در صورت مراجعه به درمان‌های غیرجراحی در اولویت قرار می‌گیرند و پزشک از مسکن‌ای قوی‌تری استفاده خواهد کرد.
پزشک تجویز مسکن‌های قوی تر کدئین دار و داروهای ضددردی چون گاباپنتین و پروگابالین را در دستور کار خود قرار خواهد داد.
ممکن است تزریق کورتون موضعی در عضله دچار اسپاسم را انجام خواهد داد، در صورت عدم پاسخگویی به درمان پزشک تزریق کورتیکواستروئید و یا اوزون به داخل فضای مفصلی یا فضای اپیدورال را انجام خواهد داد. این مرحله فیزیوتراپی‌های تخصصی را نیز شامل می‌شود که پزشک برای بیمار تجویز خواهد کرد، استفاده از کمربند طبی، بریس، کفی‌های کفش استاندارد، ارتز را طبق مشکلات بیمار ممکن است توصیه کند.
لازم به ذکر است وجود برخی اختلالات در ساختار پا از جمله صاف بودن کف پا، کوتاه بودن طول پا، عضلات ضعیف کمر و شکم نیز قادرند به درد کمر منتهی شوند. به همین دلیل می‌توان از ورزش درمانی و یا کفی‌ها و کفش های طبی و کمربندهای نگهدارنده برای رفع این مشکلات استفاده کرد.
در صورت عدم پاسخگویی و اثربخشی هیچ یک از مراحل درمانی بالا و یا بروز علائم پشرونده از جمله ضعف پیش رونده، بی اختیاری ادرار و مدفوع و فلج پیشرونده جراحی پیشنهاد خواهد شد.
به عنوان رویکردهای جراحی از دو شیوه جراحی باز و بسته می‌توان برای رفع درد دیسک کمر استفاده کرد.

– در جراحی بسته نیازی به برش عضله و بافت وجود ندارد. در این جراحی متخصص با بهره‌گیری از تکنیک‌های نوین و دستگاه‌های پیشرفته اقدام به ترمیم آسیب‌ها و درمان مشکلات ستون فقرات می‌کند.
– در این شیوه جراحی برش بسیار کوچک خواهد بود و جراحی دیسک با کمک اوزون درمانی یا لیزر صورت می‌گیرد.
– در شیوه جراحی باز متخصص برش‌های بزرگی روی بدن بیمار ایجاد کرده و سپس با باز کردن برش‌ها دید خود را نسبت به موضع جراحی بهبود می‌بخشد و بدین طریق دسترسی خود به ساختارهای مورد نظر را ارتقاء می‌دهد. در جراحی باز پس از آنکه جراح نسوج را باز کرد به ستون فقرات می‌رسد و با روش‌های مختلف نسبت به رفع فشار از روی عصب اقدام می‌کند.

 

درد ديسک کمر سمت چپ

یکی از علت‌های درد دیسک کمر سمت چپ و پای چپ می‌تواند سابقه دیسک کمر در گذشته باشد اما اگر قبلا دردی احساس نمی‌کردید به دلیل دیسک کمر خفیف بوده و باید به فکر درمان آن باشید.

و کلام آخر

درد دیسک کمر از دردهایی است که باید با مراجعه به پزشک متخصص تحت درمان قرار گیرند. عدم مراجعه فوری به متخصص و اقدام برای درمان می‌تواند باعث فجایع ماندگاری برای فرد از جمله فلج شدن دائمی فرد، ضعف و ناتوانی فرد در کنترل روده و مثانه و ضعف در پاها شود.
ستون فقرات کمری از پنج مهره و دیسک بین آنها تشکیل شده است، بیشترین فشاری که احتمالاً به ستون فقرات وارد شود، فشار به مهره و دیسک چهار و پنج کمر است.
خلاف باور عموم، بیشترین فشار در زندگی رومزه در وضعیت نشسته به کمر وارد می‌شود. برای درمان این دردها که عامل اصلی آن تحت فشارقرارگیری عصب است مراجعه به پزشک متخصص و یک کلینیک فوق تخصصی ارتوپدی مجهز مثل کلینیک ما ضروری است.