درد استخوان دنبالچه

دنبالچه استخوانی کوچک در انتهای ستون فقرات، درست بالای باسن، جایی که این استخوان چند تکه قرار دارد، متمرکز شده که چند عملکرد مهم دارد. دنبالچه محل اتصال عضلات متعدد، رباط‌ها و تاندون‌ها است و همچنین باعث تحمل وزن در حالت نشسته می‌شود. درد استخوان دنبالچه (کاکسیداینیا) آسیب دیده می‌تواند از محدوده خفیف تا شدید متغیر باشد. با توجه به پیچیدگی استخوان دنبالچه و ساختارهای مرتبط با آن ، علل مختلفی برای درد استخوان دنبالچه می‌تواند وجود داشته باشد که تشخیص و درمان آن نیازمند مراجعه به دکتر دیسک کمر مجرب است.

چه مواردی سبب درد استخوان دنبالچه می شود؟

درد دنبالچه در خانم‌ها 5 برابر بیشتر از آقایان است و علت این افزایش درد معنا دار این است که شکل و آناتومی قسمت استخوان های لگن بین خانم‌ها و آقایان متفاوت است. استخوان دنبالچه، استخوان کوچکی در انتهای ستون فقرات است که در هنگام نشستن، خم شدن و انجام حرکات با دامنه حرکتی بالا تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
این استخوان مانند سایر استخوان های ستون فقرات نقش مهمی به عنوان محور اصلی بدن دارد و باید به طور جدی به آن توجه شود. استخوان دنبالچه فرد ممکن است پس از مدت زمان طولانی نشستن طولانی بر روی نیمکت سخت یا سطح غیر استاندارد و ناراحت کننده دیگر، دچار درد شود. زمین خوردن و سایر ضربه‌ها می‌توانند استخوان دنبالچه شما را دچار کبودی، جابجایی و یا حتی شکستن کنند.
آسیب مفاصل در اثر حرکات مکرر یا سایش عمومی ناشی از افزایش سن نیز می‌تواند به درد استخوان دنبالچه کمک کند. اجابت مزاج و زمانی که فرد نشسته ولی به سمت پشت متمایل می‌شود به علت افزایش نیروی وارده، درد استخوان دنبالچه شروع می‌شود.
درد در پوزیشن هایی مانند حالت نشسته یا زمانی که در همین حالت نشسته به سمت پشت خود خم می‌شوید، ممکن است بدتر شود. هنگام استحمام یا رابطه جنسی نیز ممکن است احساس درد کنید. زنان ممکن است در طول قاعدگی احساس ناراحتی بیشتری را تجربه کنند. گاهی اوقات، درد می‌تواند تا انتهای پا شما شلیک شود.
در واقع مشخص‌ترین علامت و ویژگی درد دنبالچه زمانی است که فشار زیادی بر آن وارد می‌شود و این درد احساس می‌شود و یا شدت پیدا می‌کند بنابراین هر زمان که فرد این فشار را تشدید کند درد آغاز شده یا شدت پیدا می‌کند، این علائم عبارتند از :

• زمانی که فرد ناگهانی از حالت نشسته بلند می‌شود. در این حالت انقباض عضلاتی که به استخوان دنبالچه وصل هستند باعث محرکت استخوان دنبالچه و تشدید درد می‌شود.
• زمانی که فرد می‌خواهد اجابت مزاج انجام دهد .
• زمانه که فرد نشسته اما به پشت لم داده است.
• معمولا افرادی که درد دنبالچه دارند ترجیح می‌دهند ناخوداگاه به سمت جلو خم شوند تا فشار کمتری را به استخوان دنبالچه وارد کنند.
• این درد همیشه با فشار مستقیم مثلا فشار با انگشت به ناحیه دنبالچه تشدید می‌شود.
• ممکن است درد در خانم‌ها هنگامی که عادت ماهانه دارند بیشتر شود و ممکن است فرد زمانی که می‌نشیند احساس کند که نا پایدار است و به طور مطمئن و با اعتماد ننشیند و ممکن است فرد به دلیل جلوگیری از بازگشت درد از نشستن امتناع کند یا به صورت نصفه و نیمه بنشیند.
• درد استخوان دنبالچه به ران ها منتقل می‌شود.
• چون این درد با نشستن و فشار مستقیم تشدید می‌شود از نشستن امتناع کرده و بیشتر به صورت ایستاده هستند که باعث ایجاد درد در کف پا، مچ پا می‌شود یا به علت نصفه و نیمه نشستن برای جلوگیری از بازگشت درد دچار کمر درد می‌شود.
• فرد به خاطر این درد مزمن ممکن است دچار کم خوابی شود و این کم خوابی سبب کمبود انرژی، اضطراب و افسردگی در طول روز ایجاد کند.

در سه ماهه آخر بارداری ، برای اینکه جای کافی برای نوزاد ایجاد شود، رباط های متصل به اطراف دنبالچه شل می‌گردد. بر همین اساس ریسک ابتلا به عارضه استخوان دنبالچه در زنان تقریباً پنج برابر بیشتر از مردان است.
افرادی که اضافه وزن دارند ، بیشتر از سایرین مستعد مشکلات استخوان دنبالچه هستند. با این حال، اگر سریع و غیر اصولی وزن خود را کاهش دهید، بالشتکی را که از استخوان دنبالچه شما محافظت می کند و احتمال آسیب به استخوان دنبالچه را کاهش می دهد، از دست خواهید داد.
در موارد نادر ، علت درد استخوان دنبالچه ممکن است عفونت یا تومور باشد.

 

علت درد استخوان دنبالچه

 

• در رفتگی دنبالچه:

یکی از علت درد استخوان دنبالچه به نیمه در رفتگی مهره‌ دنبالچه و عدم ثبات و حرکت بیش از حد ان برمی‌گردد و سبب تمرکز درد در ناحیه دنبالچه می‌شود و معمولا به جای دیگری انتشار نمی‌یابد.

• دنبالچه نا پایدار:

در این این حالت دنبالچه نسبت به استخوان بالایی خود که استخوان خاجی یا ساکروم نام دارد حرکت بیش از حد دارد و نسبت به استخوان ساکروم جا به جا شده است . این وضعیت به دنبال ضربه خوردن به دنبالچه رخ میدهد . البته لازم به ذکر است در خانم ها گاهی این جابه جایی به علت فشار های وارد شده به دنبالچه حین زایمان رخ می‌دهد.

• برجستگی های استخوانی که در 15 درصد موارد می‌تواند زیر استخوان دنبالچه باشد:

(برجستگی‌های استخوانی زیر و پشت مهره‌های پایینی اتفاق می‌افتد که به طور معمول از روی پوست قابل لمس می‌باشد و تشخیص دقیق آن توسط ام ار آی قابل انجام است.
وجود ناهنجاری های ساختاری نادر مانند کج بودن دنبالچه، دراز بودن دنبالچه ، کیست های پایلونیدال:
گاهی به علت وجود ناهنجاری در ساختار دنبالچه درد استخوان دنبالچه رخ میدهد که در این حالت برای مثال استخوان خاجی عقب تر از دنبالچه قرار گرفته است یا اندازه آن از حد معمول بلند تر می‌باشد.

برای درد استخوان دنبالچه چه بايد کرد؟

در اغلب موارد درد استخوان دنبالچه ادامه دار نخواهد بود و طی چند روز بهبود می‌یابد. با این حال اگر درد استخوان دنبالچه شما شدید است یا بیش از چند روز طول کشیده است ، به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. بیشتر اوقات ، درد استخوان دنبالچه جدی نیست. اما گاهی اوقات می‌تواند نشانه آسیب یا مشکل مهم‌تری باشد. در موارد بسیار نادر، درد استخوان دنبالچه می‌تواند نشانه ای از سرطان باشد.

چه روش هايی برای تشخيص علت درد استخوان دنبالچه وجود دارد؟

با توجه به اینکه مهره‌ دنبالچه با ساختارها و بافت‌های زیادی مرتبط است، آسیب به هر کدام از آن‌ها می‌تواند سبب درد استخوان دنبالچه شود. در نتیجه در ابتدا باید منشا و علت درد استخوان دنبالچه تشخیص داده شود.
پزشک متخصص ارتوپدی ابتدا با معاینه اولیه و گرفتن شرح حال از شما درمان را آغاز خواهد کرد. از شما سوال خواهد شد که در چه مواقعی درد را احساس می‌کنید و یا در چه موقعیت هایی درد شما تشدید می‌شود. ممکن است برای بررسی احتمال آسیب هایی مانند شکستگی استخوان یا احتمال وجود تومور روی استخوان، از اشعه ایکس یا MRI استفاده کنید.
تصویر برداری با اشعه ایکس ممکن است هم نشسته و هم ایستاده انجام شود تا مشکلات احتمالی مهره‌ دنبالچه را در موقعیت های مختلف نشان دهد. همچنین اگر پزشک در اطراف ناحیه مورد نظر احساس رشد بافت و توده غیر طبیعی کند که ممکن است به دنبالچه شما فشار بیاورد، ممکن است نمونه برداری را تجویز کنید. اما توجه داشته باشید که تجویز این آزمایش ها بستگی به تشخیص اولیه دارد.

 

روش‌های درمان درد استخوان دنبالچه

درد استخوان دنبالچه معمولا باید در عرض چند روز برطرف شود ، اما گاهی اوقات ممکن است ماه ها طول بکشد. شما می‌توانید داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مصرف کنید تا درد را تا زمان بهبودی کامل مهره‌ دنبالچه تسکین دهد.
برای دردهای شدید، ممکن است پزشک متخصص بی‌حسی موضعی، بلوک عصبی یا داروهای مسکن استروئیدی را تجویز کند. برخی از افراد ترکیبی از تزریق بیهوشی و استروئید را دریافت می‌کنند. در مورد گزینه‌های درمانی خود را با پزشک متخصص ارتوپد مشورت کنید.
برای کاهش درد و ناراحتی مهره‌ دنبالچه، روی یک پد گرم‌کن یا کیسه یخ بنشینید. طریقه نشستن شما نیز حائز اهمیت است. وضعیت بد بدن می تواند فشار بیش از حد به دنبالچه شما وارد کند. پشت خود را به صندلی بچسبانید و پاهایتان را روی زمین بگذارید تا وزن وارده بر مهره‌ دنبالچه شما کم شود. همچنین استفاده از بالش مخصوص دونات شکل یا کوسن گوه ای شکل برای نشستن باعث کاهش فشار بر روی ناحیه دردناک می شود.
فیزیوتراپی برای درمان درد استخوان دنبالچه یکی دیگر از راه‌های درمان است. یک فیزیوتراپیست می‌تواند تمریناتی را برای تقویت عضلات حمایت کننده از دنبالچه به شما آموزش دهد. این‌ها ماهیچه ها شامل ماهیچه های شکم و کف لگن می‌شوند.
همچنین در صورتی که پزشک تشخیص دهد، می‌توانید تکنیکی به نام دستکاری دنبالچه را امتحان کنید. در این روش پزشک متخصص انگشت را در راست روده وارد می‌کند و مهره‌ دنبالچه شما را به سمت عقب و جلو حرکت می دهد تا مجدد به صورت قبلی خود باز گردد.
کاهش وزن یکی از راهکارهای ورزش برای درد دنبالچه است. این امر در حالتی توصیه می‌شود که پزشک شما تشخیص دهد علت درد استخوان دنبالچه، اضافه وزن است و یا اینکه منجر به تشدید درد شما می‌شود. در این حالت می‌تواند ورزش برای درد دنبالچه و رژیم های اصولی را شروع کنید. از روش‌های تبلیغاتی و غیر اصولی برای کاهش وزن خود داری کنید، زیرا ممکن است آسیب جدی تری به شما وارد کنند. در این مرحله می‌تواند از متخصص تغذیه و مربی ورزشی کمک بگیرید.
جراحی برای درمان درد استخوان دنبالچه به طور معمول جز اخرین روش های درمان است. بیشتر اوقات ، این درمان زمانی استفاده می‌شود که روش های درمانی دیگر ناکارآمد باشند و درد را تسکین ندهند. در صورت موثر واقع نشدن سایر درمان‌ها ، پزشک احتمالا عمل جراحی برداشتن قسمتی یا تمام دنبالچه را به عنوان راه حل نهایی توصیه می‌کند.
این درمان به کوکسی ژکتومی معروف است. جراحی همیشه فوراً جواب نمی‌دهد. ممکن است برطرف شدن کامل درد زمان بر باشد. جراحی همچنین ریسک عفونت را به همراه دارد.
برای درمان کیست پایلونیدال اگر علل استخوانی و عضلانی نداشته باشد باید برای جراحی اقدام شود.

 

ورزش برای درد دنبالچه

باید بدانید که درمان درد استخوان دنبالچه سریع و فوری انجام نمی‌شود، با این حال تمرینات و حرکات کششی وجود دارد که در کاهش فشار و درد استخوان دنبالچه موثر هستند. حرکات یوگا برای کشش ماهیچه ها و رباط های متصل به مهره‌ دنبالچه که در دسترس نیستند، بسیار مفید است. زنان باردار با درد استخوان دنبالچه نیز می‌توانند از کشش سود ببرند. در صورت تشدید درد دنبالچه برای انجام ورزش برای درد دنبالچه با پزشک خود مشورت کنید.
با توجه به این که مهره‌ دنبالچه در انتهای ستون فقراق قرار دارد، برای تسکین درد آن، روی حرکات کششی و تقویت کننده عضلات حمایتی کار کنید. این تعادل باعث ایجاد هماهنگی مناسب می‌شود و به ماهیچه‌های اطراف اجازه می‌دهد تا حمایت بهتری را ارائه دهند. توجه داشته باشید که هنگام انجام هر کدام از حرکات ورزشی به هیچ وجه نباید درد شما بیشتر شود. اگر این حالت را تجربه کردید، مورد را با پزشک متخصص ارتوپدی در میان بگذارید.

یکی از حرکات بسیار موثر برای تقویت عضلات پشت و در عین حال تثبیت ستون فقرات و به عنوان ورزش برای درد دنبالچه حرکتی به شرح زیر است:

1. به حالت چهار دست و پا قرار بگیرید به طوری که زانو و کف دست شما در تماس با زمین باشد.
2. مچ‌های خود را در راستا شانه ها و زانوها خود را راستا باسن خود قرار دهید.
3. اگر زانوها درد می‌کنند، یک پتو در زیر آ‌‌ن‌ها قرار دهید تا تکیه‌گاه بیشتری شود.
4. پا راست را بلند کرده و صاف کنید و آن را مستقیماً در پشت خود باز نگه دارید.
5. اگر احساس خوبی داشتید، دست چپ را نیز دراز کنید. پای شما نباید از باسن شما بالاتر برود.
6. بازدم انجام دهید، پشت را گرد کرده و زانو را به طرف صورت خم کنید.
7. اگر می‌تو‌انید آرنج خود را نیز به سمت زانو حرکت دهید به طوری که زانوی شما را لمس کند.
8. این حرکت را حدود پنج بار همزمان با نفس ادامه دهید. حالا این حرکت را با دست و پا مقابل نیز انجام دهید.

 

• یکی دیگر از حرکاتی که باعث می‌شود کل ستون فقرات فعال شده و مهره‌ دنبالچه و ستون فقرات تقویت شوند در زیر شرح داده شده است:

1. در حالت ایستاده پاهای خود را روی زمین قرار دهید.
2. پای راست را چند قدم پشت سر خود به عقب بفرستید و لبه بیرونی پای راست را موازی لبه پشتی حصیر نگه دارید. پاشنه پای جلویی را با قوس پای عقب تراز کنید.
3. زانوی جلویی را خم کنید، مطمئن شوید که زانو شما جلوتر از مچ پا امتداد پیدا نکند.
4. بازوها را کشیده و بالا بیاورید تا با زمین موازی شوند. هنگام بازدم آرنج چپ را خم کنید و ساعد را پایین بیاورید تا روی ران چپ استراحت کند.
5. بازو راست را به سمت بالا بکشید و با نگاه‌تان نوک انگشت‌تان را تماشا کنید. دقت کنید که در گردن شما دردی احساس نشود. پنج تا هفت تنفس را نگه دارید و حرکت را در طرف دیگر تکرار کنید.

 

• ورزش برای درد دنبالچه دیگر، ژست مثلث است که پاها را تقویت می‌کند، به تثبیت ستون فقرات و مهره‌ دنبالچه کمک می‌کند و باسن را باز می‌کند.

1. در حالت ایستاده قرار بگیرید و پاها را کمی بیش از عرض شانه باز کنید.
2. پنجه پا راست خود را نود درجه به سمت بیرون بچرخانید.
3. در این حرکت باید با سمت راست بدن و دست راست خود به سمت مچ پای راست حرکت کنید.
4. پاها نباید از قسمت زانو خم شوند.
5. برای انجام این حرکت، هر دو پا را صاف نگه دارید و هنگام دم، بازوهای خود را موازی با زمین بالا بیاورید.
6. نفس خود را بیرون دهید، قبل از اینکه بدن خود را کج کنید و دست جلو را به سمت زمین پایین بیاورید، هر دو پا را صاف نگه دارید.
7. دست را در قسمت داخلی پای جلویی نگه دارید. فقط تا آنجا که احساس خوبی دارید به پایین بروید، شاید در ران یا ساق پا میانی متوقف شوید.
8. با نگه داشتن بازوها، قلب و تنه خود را باز نگه دارید، انگار بدن خود را به شیشه ای نامرئی پشت سر خود فشار دهید.
9. پنج تا هفت نفس بمانید قبل از اینکه به آرامی بلند شوید و در طرف دیگر تکرار کنید.

سخن پايانی

مهره‌ دنبالچه یکی از استخوان‌های ستون فقرات است که در موقعیت انتهایی آن قرار دارد. این استخوان با استخوان لگن، رباط، عضلات، اعصاب، عروق خونی و تاندون های مختلف مرتبط است.
در صورت بروز درد استخوان دنبالچه، باید بدانید که این درد می‌تواند به هر یک از موارد فوق مرتبط باشد و تشخیص دقیق علت درد استخوان دنبالچه نیازمند مراجعه به پزشک متخصص ارتوپد است که با ساختارهای مربوطه به خوبی آشنایی دارد و می‌تواند تشخیص دقیق و اصولی را برای شما انجام دهد.
در بیشتر مواقع درد استخون دنبالچه طی چند روز بر طرف می شود، اما در صورت ادامه دار شدن درد، پیگیری روند درمان را سریعا آغاز کنید و حتما به مراکز معتبر مراجعه کنید.