درمان دیسک کمر بدون جراحی با انجام انواع خاصی از فعالیت های ورزشی میسر می باشد و به علت اینکه عوارض و هزینه جراحی را ندارد به شدت مورد توجه بیماران قرار گرفته است. به طور کلی بیرون زدگی دیسک کمر یک مشکل رایج اسکلتی است که به علت انجام فعالیت های غیر استاندارد یا وارد کردن بار اضافه به مهره های کمر ایجاد می شود. د
ر صورتی که درمان مناسبی برای این عارضه صورت نگیرد، می تواند با تشدید فشار روی ریشه های عصبی، باعث اختلال حس پیشرونده و در نهایت اختلال حس و حرکت اندام ها شود و کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. درمان بیرون زدگی دیسک در موارد شدید تنها به طریق جراحی ممکن است؛ اما در مراحل ابتدایی می توان با چندین مانور ورزشی، این وضعیت را اصلاح کرد و علاوه بر برگرداندن فرد به فعالیت و زندگی عادی، از عوارض جراحی پیشگیری کرد.
در این محتوا قصد داریم شما را با چندین مانور ورزشی مناسب برای اصلاح بیرون زدگی دیسک آشنا کنیم. بدیهی است برای آموزش ورزش های تخصصی تر و متناسب با شرایط خود بایستی به پزشک متخصص مراجعه کنید.
برای مشاوره رایگان آنلاین با متخصص در اینستاگرام با ما همراه باشید. 
تماس جهت مشاوره رايگان و اخذ نوبت تلفنیفهرست مطالب
درمان دیسک کمر بدون جراحی با چه مکانیسمی امکان پذیر است؟
برای توضیح چگونگی تاثیر گذاری روش هایی که در ادامه برای درمان بیرون زدگی دیسک توصیه می شود، در ابتدا بهتر است توضیح مختصری از نحوه عملکرد دیسک طبیعی و نیز وضعیت آن در صورت بیرون زدگی ارائه دهیم. بین مهره های کمر در حالت عادی، بافت ژله ای مانندی به نام دیسک وجود دارد که به علت محتوی آب زیاد ، انعطاف پذیری بالایی داشته بنابراین می تواند نیروهای اضافه ی وارد شده به ستون فقرات را جذب کند و از منتقل شدن آن به مهره ها و در نتیجه آسیب آنها پیشگیری کند.
همچنین به مهره ها این اجازه را می دهد که در جهات مختلف حرکت داشته باشد و روی یکدیگر بلغزند. در صورتی که فرد بار اضافه ای را به ستون مهره خود تحمیل کند و یا حرکات غیر استاندارد با ستون مهره انجام دهد، این دیسک ها تغییر شکل داده و می تواند از فضای بین مهره ای بیرون بزند و با فشار روی ریشه های عصبی نخاعی، درد شدید و در موارد پیشرفته ضعف اندام ها را به دنبال داشته باشد.
شایع ترین محل بیرون زدگی دیسک بین مهره های 4-5 کمری و 5کمری و 1خاجی اتفاق می افتد (95٪ موارد) و شایع ترین سن بروز بیرون زدگی دیسک، بین 30-50 سالگی است. برای حل مشکل بیرون زدگی دیسک، روش های درمانی مختلفی وجود دارد که در آخرین مرحله، جراحی های ستون فقرات قرار دارد که بسته به شدت و نحوه بیرون زدگی دیسک، می تواند دشوار و پرعارضه باشد.
اما در مواردی که به تشخیص پزشک متخصص شدت بیرون زدگی به حدی است که امکان به تعویق انداختن جراحی وجود دارد، می توان با استفاده از روش های درمانی دیگر این وضعیت ایجاد شده را اصلاح کرد. 90٪ افرادی که با دیسک بیرون زده تشخیص داده می شوند به جراحی نیاز نخواهند داشت چرا که با استفاده از روش های درمانی دیگر که در ادامه معرفی می شوند، بهبود می یابند.
تمرین های ورزشی
در ادامه تعدادی مانور ورزشی که در هنگام درد به شما کمک می کنند را معرفی می کنیم. این تمرین ها را حداقل سه بار در روز تا زمان رفع درد انجام دهید. این ورزش ها کمک می کنند با تقویت عضلات شکم و ستون فقرات، فشار از روی نقاط دردناک برداشته شود. اگر به مدت بیشتر از 2-3 هفته درد شما ادامه پیدا کرد حتما به متخصص برای ادامه روند درمانی مراجعه کنید.
نکته قابل توجه دیگر این است که انجام این تمرینات باید ظرف 30 ثانیه منجر به تخفیف درد شما شود و باعث شود حس بهتری داشته باشید بنابراین اگر در زمان انجام همان حرکات اول، دچار تشدید درد یا انتشار آن به مناطق دیگر در بدن شدید، از ادامه دادن آن بپرهیزید و به متخصص مراجعه کنید تا از نحوه انجام دقیق آن مطمئن شوید.
- تمرین1
روی شکم دراز بکشید، با گذاشتن آرنج ها روی زمین و بلند شدن روی آنها، پشت خود را از کمر خم کنید. در این تمرین بایستی لگن روی سطح، ثابت باقی بماند و پشت، تنها از کمر خم شود (تبدیل به شنای سوئدی نشود). همچنین جهت سنگین تر کردن تمرین می تواند روی کف دست های خود بلند شوید و این مانور را متناوبا تا ده عدد در هر نوبت انجام دهید.
- تمرین2
به پشت دراز کشیده و کف پاها را روی زمین باشد. در همین حالت مچ پای راست را روی زانوی چپ بگذارید (به شکل 4 انگلیسی). حال دستان خود را به دو طرف زانوی چپ گرفته و پای چپ را از مفصل لگن خم کنید و به داخل شکم بیاورید. چنانچه درد دیسک کمر شما به پای چپ گسترش دارد، بایستی در این تمرین پای چپ را به شکل 4 انگلیسی در بیاورید و برعکس. این حرکت را متناوبا انجام دهید. همچنین این تمرین را در حالت نشسته روی صندلی یا لبه تخت نیز انجام دهید.
- تمرین3
به پشت دراز بکشید، بدون خم کردن زانوهای خود، مشابه تمرین2 با شکل دادن یک 4 انگلیسی با پای راست، مچ راست را روی زانوی چپ بگذارید (اگر درد کمر به پای چپ انتشار دارد، 4 انگلیسی را با پای چپ درست کنید). حال یک توپ تنیس را در همان حالت دراز کش، زیر قسمت میانی نشیمنگاه راست خود قرار دهید (سمتی که درد دارد).
در واقع توپ بایستی در این حالت روی عضله ای به نام piriformis قرار بگیرد. با مراجعه به پزشک می توانید محل دقیق آن را متوجه شوید در غیر این صورت بایستی با امتحان کردن، به محل درست دست پیدا کنید (توپ را روی عضله نشیمنگاه قرار دهید نه ستون مهره). پس از قرار دادن توپ، پس از 30 ثانیه درد شما بهتر خواهد شد.
- تمرین4
در حالت ایستاده، یک پای خود را جلوتر از دیگری قرار دهید، سپس به فرم زانو زدن، در حالتی که صاف بودن پشت خود را حفظ می کنید به تدریج روی زمین بیایید، سپس هر دو زانوی خود را در همان حالت روی زمین قرار دهید و به آرامی با فرود آمدن نشیمنگاه روی کف پاها، به فرم دو زانو در بیایید.
در این حالت به تدریج به سمت جلو خم شده و کف هر دو دست را نیز روی زمین قرار دهید (حالت قرارگیری گربه). دقت کنید که در تمام مراحل ذکر شده، پشتتان صاف باشد. سپس به آرامی سر را پایین برده و پشت خود را به سمت بالا قوس دهید (مثل گربه) و پس از آن با بالا آوردن سر، قوسی رو به پایین در پشت خود ایجاد کنید. این تمرین را 10-20 بار در هر نوبت انجام دهید. دقت داشته باشید که تمام این حرکات را به ملایمت انجام دهید.
- تمرین 5
هدف این تمرین، تقویت عضلات عمقی لگنی است تا به عضلات دو طرف ستون مهره شما که به علت بیرون زدگی دیسک منقبض شده اند و درد شدیدی ایجاد کرده اند، اجازه دهد که آزاد شوند و از شدت درد کمر کاسته شود. برای انجام این تمرین به یک جسم قابل فشردن مثل توپ نسبتا نرم احتیاج دارید. به پشت دراز کشیده و کف پا ها روی زمین باشد، توپ را بین دو زانوی خود قرار دهید و برای دو یا سه شماره فشار دهید سپس برای یک یا دو شماره آزاد کنید و دوباره این حرکت را تکرار کنید. فشار باید به حد متوسط تا شدید باشد اما نه به حدی که احساس ناراحتی کنید.
دارودرمانی
در مواردی که به تشخیص پزشک دارودرمانی برای بیمار توصیه می گردد، بسته به نوع درد بیمار می توان انتخاب های دارویی مختلفی داشت. در صورتی که درد کمر غیر تیرکشنده به اندام ها باشد، خط اول دارویی ،استامینوفن به عنوان یک مسکن بی خطر خواهد بود. پس از آن بسته به شدت درد می توان از ترکیبات مسکن های ضدالتهابی، اپیوئید ها، داروهای ضدافسردگی و در نهایت از شل کننده های عضلانی استفاده کرد.
در صورتی که درد تیرکشنده به اندام ها باشد، انتخاب اول معمولا از گروه داروهای ضد افسردگی و ضدتشنج خواهد بود. اپیوئید ها و مسکن های موضعی در خطوط بعدی درمان قرار می گیرند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی می تواند با روش های مختلفی مانند ماساژ عمقی بافت ها، تکنیک های درمانی مبتنی بر سرد و گرم کردن، تحریک الکتریکی، لیزر درمانی و آب درمانی علاوه بر مانور های ورزشی ویژه که تعدادی از آنها در قسمت قبل معرفی شد، نقش به سزایی در بهبود وضعیت بیماران مبتلا به دیسک کمر داشته باشد.
اکسیژن-ازون تراپی
در این روش درمانی با تزریق ازون به داخل دیسک بیرون زده، دیسک جمع می شود و قسمت بیرون زده داخل می رود. علت این امر این است که ساختارهای پروتئینی-قندی خاصی که در قسمت مرکزی ژل مانند دیسک وجود دارند (پروتئوگلیکان ها) در این روش درمانی اکسیژنه می شوند و با تغییر شکل های خاصی که ایجاد می شود باعث جا رفتن دیسک بیرون زده می شوند.
تزریق کورتون
در این روش یک ماده با خاصیت کورتیکواستروئیدی (کورتون) به همراه یک ماده بی حسی به فضای اطراف نخاع، در ناحیه دردناک تزریق شده و باعث کنترل التهاب ناحیه می گردد. در این روش با تزریق کورتون، تورم ریشه عصبی تحت فشار، کنترل می شود و درد بیمار کنترل می گردد. البته تزریق کورتون تاثیری بر جا رفتن دیسک بیرون زده ندارد و صرفا درد بیمار را کنترل می کند تا روش های درمانی دیگر با سهولت بیشتری صورت بگیرند.
راهکارهای دیگر درمان بیرون زدگی دیسک کمر
گذشته از روش های معرفی شده، تغییرات دیگری در سبک زندگی از جمله استفاده از تشک های طبی، کمربند های طبی، کفش های مناسب و کفی های طبی نیز می تواند در بهبود شرایط بیمار کمک کننده باشد. این موارد از طریق توزیع مناسب نیروی وارده به مهره ها و حفظ موقعیت مناسب ستون فقرات، علاوه بر پیشگیری از پیشرفت بیماری، منجر به بهبود دیسک بیرون زده در مراحل اولیه می شوند.
همچنین توجه کنید که موقع بلند کردن اجسام از روی زمین پشت خود را از لگن خم نکنید بلکه در حالی که پشت شما صاف است، زانوهای خود را خم کرده (حالت نیم نشسته) و پس از بلند کردن جسم با باز کردن تدریجی زانوهای خود، به وضعیت قبلی برگردید. همچنین در زمان نشستن بایستی حتما ستون فقرات شما محافظ داشته باشد (پشتی صندلی).
سخن پایانی
در این محتوا سعی بر این بود که با معرفی چندین راهکار درمانی غیر جراحی، شما را با روش های مختلف ترمیم دیسک بیرون زده کمر آشنا کنیم. اما تمامی این راهکار های درمانی در صورتی امکان پذیر است که متخصص شما را معاینه کرده باشد و علائم خطری در معاینه شما یافت نشده و وضعیت شما با انجام جراحی فاصله دارد.
بنابراین به صورت کلی توصیه می شود که در صورت ایجاد شدن درد کمر خصوصا درد تیرکشنده به پا ها، به پزشک مراجعه کنید تا با گرفتن شرح حال دقیق و معاینه و در صورت لزوم تصویربرداری های تشخیصی مانند MRI شدت درگیری دیسک و میزان فشار روی ریشه های عصبی و نخاع مشخص شود سپس با تشخیص پزشک برای شما برنامه درمانی مناسب در نظر گرفته شود.
در این موارد تا جایی که امکان پذیر باشد برای شما دستور جراحی گذاشته نمی شود و جراحی تنها در موارد خاصی صورت می گیرد که تعدادی از آنها در قالب علائم خطر در ادامه معرفی می گردد، شما بایستی در صورت بروز هر یک از این علائم، حتما به پزشک مراجعه کنید و شاید حتی در مواردی به جراحی اورژانسی احتیاج پیدا کنید.
زمانی که درد به زیر زانو کشیده می شود، بی حسی در نواحی مقعد، تمامی طول پا، کشاله ران، نشیمنگاه، بی اختیاری ادرار ومدفوع، علائم همراه شامل تب، تهوع، استفراغ، درد شکم، تعریق، ضعف اندام، افتادگی در مچ پا، ایجاد درد پس از وارد شدن یک آسیب فیزیکی، ادامه یافتن درد بیشتر از 2-3 هفته و درد در دو طرف طیف سنی (کودکان یا سالمندان).
همچنین در صورتی که تمرینات ورزشی را به تنهایی و بدون نظارت فیزیوتراپیست انجام می دهید، دقت داشته باشید که نکات ذکر شده در مورد انجام هر یک از مانورهای ورزشی معرفی شده را به دقت رعایت کنید و چنانچه هر یک از تمرینات باعث تشدید یا گسترش درد به نواحی دیگر می شود انجام آن را به هیچ عنوان ادامه ندهید و با متخصص مربوطه مشورت کنید.
در این کلینیک می توانید از مشاوره متخصصین مجرب در این زمینه بهره مند شوید و در صورت امکان پذیر بودن با تشخیص پزشک، به درمان بیرون زدگی دیسک با روش های غیر جراحی و تمرینات ورزشی تخصصی تر علاوه بر تمرینات معرفی شده در این محتوا بپردازید.
